هزینه طراحی سایت و اپلیکیشن در ایران به چه عواملی بستگی دارد؟

0

قیمت طراحی سایت یکی از اصلی ترین دغدغه های افرادی است که می خواهند سایت اختصاصی کسب و کار خود را طراحی و راه اندازی کنند.

اگر شما هم تازگی تصمیم به طراحی سایت یا اپلیکیشن برای کسب و کار خود گرفته اند، احتمالا با سوالات متفاوتی مواجه شده اید. از رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) آن بستر گرفته تا پیدا کردن شرکت طراح و مجری این پلتفرم ها. مثلا ممکن است بخواهید بدانید :

  • بودجه مورد نیاز برای طراحی یکی پلتفرم اختصاصی و کارا چقدر است؟
  • قیمت طراحی اپلیکیشن حرفه ای به چه عواملی بستگی دارد؟
  • چرا تعرفه های طراحی سایت یا اپلیکیشن در شرکت های طراح متفاوت است؟
  • چگونه باید بهترین پلتفرم را متناسب با کسب و کار خود انتخاب کنیم؟
  • طراحی سایت ارزان! آری یا نه؟

 

نگران نباشید. در این مقاله به طور جامع عوامل موثر برهزینه طراحی اپلیکیشن و سایت را با هم بررسی کرده. مطالعه این مقاله به شما کمک می کند به طور آگاهانه درباره طراحی سایت یا اپلیکیشن کسب و کار خود تصمیم بگیرید. اما پیش از آن اجازه بدید به اهمیت طراحی اپلیکیشن و سایت اختصاصی برای کسب و کار خود اشاره کنیم.

چرا طراحی سایت و اپلیکیشن اختصاصی اهمیت بسیاری دارد؟

کسب درآمد در دنیای دیجیتالی راحت تر شده یا سخت تر؟ تا حالا به این سوال فکر کردید که امروزه چند درصد از مردم برای کارهای روزمره، خرید، سفارش تاکسی و… به اپلیکیشن های موبایل یا سایت های خدماتی مراجعه می کنند و چند درصد هنوز شیوه های سنتی را ترجیح می دهند؟

حتی اگر مزیت های داشتن سایت یا اپ اختصاصی را نادیده بگیریم، عصرمدرن و دیجیتالی امروز ما را به فعالیت در این فضا وادار می کند. البته که همچنان می توان به شیوه سنتی ادامه داد اما باید از دست دادن فرصت های ناب این فضا را هم نادیده بگیریم.

فرصت های بی نظیری و دست نخورده ای در فضای دیجیتال برای کسب و کار شما وجود دارد که می توانید از آن بهره ببرید و به افزایش درآمد خود کمک کنید. علاوه بر آن طراحی سایت و اپلیکیشن برای کسب و کار مزایای بی شماری برای کسب و کار شما فراهم می آورد که در ادامه به مهم ترین آنها اشاره می کنیم.

مزایای طراحی سایت و اپلیکیشن

همان طور که اشاره کردیم مزایای بسیاری وجود دارد برای کسب و کارهایی که پلتفرم خود را در فضای دیجیتال راه اندازی می کنند. همه این مزایا در مجموع باید منجر به توسعه و گسترش کسب و کار شما شود. پس برای اینکه تمام این جنبه ها را در نظر بگیریم، بهتر است با این مزیا آشنا شویم.

بهینه سازی برای موتورهای جستجو

تصور کنید وقتی درباره حوزه فعالیتی شما سرچ می شود، نام برند و کسب و کار شما در نتایج اول نمایش داده شود و کاربر به سایت شما منتقل شود. هیجان انگیز است نه؟

بهینه سازی برای موتورهای جست و جو گوگل دقیقا این نتیجه را برای شما رقم می زند. موتور جست و جو گوگل به دنبال ارائه بهترین راه حل به کاربران است. پس اگر بتوانید رضایت کاربران را بدست آورید این سیگنال به گوگل ارسال می شود که سایت شما تجربه کاربری خوبی دارد.

افزایش اعتبار برند شما

یکی از مهم ترین مزایای طراحی سایت و اپلیکیشن، افزایش اعتبار برند شما است. همه برندهای بزرگ بخش اعظمی از درآمد خود را از طریق اپلیکیشن های خود به دست می آورند. طراحی یک اپ کاربردی و کارا، این امکان را برای شما فراهم می کند که برند و کسب و کار خود را به بهترین و حرفه ای نحو ممکن به کاربران ارائه کنید.

به این ترتیب می توانید در تلفن همراه کاربران خود و در هرلحظه و همه جا همراه آنان باشید. پس باید به بهینه ترین شکل از این فرصت بی نظیر استفاده کنید.

ارتباط موثر با مخاطبان

یکی دیگر از مزیت های راه اندازی سایت و اپلیکیشن ارتباط مستقیم و موثر با کاربران است. جالب است بدانید کاربران 83% از زمان خود را در اپلیکیشن ها و تنها 17% از زمانشان را در مرورگرها می گذرانند. این آمار پیشرفت چشمگیری برای بیزینس هایی محسوب می شود که بستر کاری خود را وارد اپ های اختصاصی می کنند. حتی می توان با امکاناتی که در اپ ها به کاربران ارائه می شود، زمان حضور آنها را با کیفیت تر ساخت.

دسترسی همیشگی و آسان کاربران به پلتفرم شما

تصور کنید یک فروشگاه بزرگ برای کالا یا خدمات خود دارید که در بهترین نقطه شهر و هر روزه در 24 ساعت شبانه روز به مشتریان شما خدمت ارائه می کند!

این امکان به آسانی با طراحی سایت یا اپلیکیشن حرفه ای برای شما وجود دارد. به این طریق بیزینس و کسب و کار شما در طول هفت روز هفته و 24 ساعته در اختیار و دسترس مشتریان و کاربران خود است. هر لحظه از شبانه روز می توانند به اپ یا وبسایت شما سربزنند و از کالا یا خدمات شما استفاده کنند.

امکان ارسال پوش نوتیفیکیشن برای کاربران

با پوش نوتیفیکیشن می توانید کاربران خود را هرجا که هستند صدا بزنید! فرض کنید یک خبر مهم دارید که باید آن را به گوش مخاطبان خود برسانید. پوش نوتیفیکیشن این قابلیت را دارید که کاربرانتان را از تازه ترین اخبار و اطلاعیه ها باخبر کنید و آنها را به سایت یا اپلیکیشن خود بازفراخوانید. البته که باید اصول آن را هم بدانید و از آزار رساندن به کاربران دوری کنید. چرا که اصلی ترین هدف هر کسب و کار راضی نگه داشتن مخاطبان و کاربران خودش است.

معرفی بهینه خدمات و محصولات

احتمالا شما هم از آن دسته هستید که پیش از خرید هرچیز، دنبال نمونه های آن می گردید و با تحقیق قصد خرید بهترین نوع آن محصول را دارید.

اگر پلتفرمی که برای کسب و کار خود در نظر دارید، از نوع فروشگاهی باشد، این قابلیت یک فرصت بی نظیر است. شما می توانید محصولات خود را به بهترین شیوه ممکن به مخاطبان خود بشناسانید. معرفی جامعی در کمال صداقت برای آن محصول ارائه کنید و کاربر را از خودتان بدانید. این موضوع به شدت بر اعتماد کاربران تاثیر گذار است.

 

بسیار خب! تا به اینجای مقاله آشنایی بسیار خوبی با مزایایی که هنگام طراحی سایت یا اپلیکیشن برای کسب و کار ما فراهم می شود، صورت گرفت. حالا دیگر وقت آن رسیده که به سراغ عوامل تاثیر گذار بر قیمت طراحی این پلتفرم ها برویم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

عوامل موثر بر هزینه طراحی سایت در ایران

در طراحی سایت یک سری قابلیت ها وجود دارند که به صورت عمومی در انواع مختلف وبسایت ها قابل عرضه هستند و به نوعی وجود آنها، زیربنای یک وبسایت کارا محسوب می شوند.

عواملی مثل نوع دامنه، میزان هاست، طراحی ریسپانسیو، ظاهر سایت، طراحی استاتیک یا دینامیک، پشتیبانی و سئو و…. در ادامه قصد داریم برخی از مهمترین این ویژگی ها و المان ها را بررسی کنیم. وجود یا عدم وجود هریک از این امکانات، قطعا بر هزینه های طراحی سایت شما اثر گذارند.

حجم هاست و نوع دامنه

یکی از اصلی ترین مواردی که بر هزینه های طراحی ساست شما تاثیرگذار است، میزانی هاستی است که آن را خریداری می کنید. دامنه ها معمولا .COM  .IR و یا .NET و… هستند که بسته به فعالیت و حوزه کاری تون می توانید نوع آن را انتخاب کنید.

مثلا اگر سایت شما و کاربرانتون در ایران هستند پسوند دامنه .IR رو انتخاب کنید و اگر وبسایتی بین المللی نیاز دارید پسوند .COM رو باید انتخاب کنید. تبعا بسته به نوع  پسوند ها و هاست نیز هزینه های طراحی ویسایت شما متغیر می شود.

نوع CMS وبسایت

طراحی وبسایت های معمولا در دو دسته کلی و عمومی قرار می گیرند. سایت های وردپرسی یا سایت هایی که به طور اختصاصی طراحی می شوند. اکثر سایت ها از نوع وبسایت های وردپرسی هستند اما وبسایت های بسیار بزرگتر مثل وبسایت دیجی کالا یا وبسایت هایی که قصد دارند مستقیم به اپ خود متصل شوند، نیازمند طراحی اختصاصی هستند.

کاملا واضح است که طراحی اختصاصی به دلیل منحصر به فرد بودن کدنویسی های آن از هزینه بیشتری به نسبت CMSهای آماده مانند وردپرس برخوردارند. چرا که کدنویسی و پیاده سازی از صفرتاصد برای اجرای آنها نیاز است.

طراحی استاتیک یا داینامیک

یکی از مهم ترین المان های طراحی یک وبسایت، استاتیک یا داینامیک بودن آن است. همان طور که از اسم سایت های داینامیک پیداست، این نوع سایت ها پویا و داینامیک طراحی می شوند.

به طور مثال برای ایجاد تغییرات در محتوای سایت لازم نیست مثل سایت های استاتیک با طراح سایت خودتون برای اعمال تغییرات در ارتباط باشید.

اگر چه هزینه طراحی سایت داینامیک بیشتر از سایت های استاتیکی لحاظ می شود، اما این هزینه فقط با چندبار ایجاد تغییر و ارتباط با طراح به سادگی قابل جبران است. پس پیشنهاد می کنیم در همان ابتدا هزینه کمی بیشتر برای سایت داینامیکی خود پرداخت کنید تا نیازی به پرداخت هزینه های مکرر طالقت فرسا نباشد.

سئو و بهینه سازی وبسایت

همان طور که اشاره کردیم، اینکه وبسایت شما با کلیدواژه های مرتبط حوزه کاری خود لینک های اول گوگل قرار بگیرد، می تواند مخاظبان و مشتریان بسیاری را به سمت وبسایت شما سوق دهد.

بهیه سازی موتورهای جستجو یا همان سئو به مجموعه کارهایی گفته می شود که باعث می شود وبسایت شما برای موتورها جستجو بهینه شناخته شود. این نوع هزینه از جنس هزینه های جانبی طراحی سایت محسوب می شود. معمولا این هزینه به صورت ماهانه یا پروژه ای محاسبه و پرداخت میشه که البته با یک خروجی مناسب به سادگی قابل جبران است.

طراحی واکنش گرا یا ریسپانسیو

طبق آمار، 70 درصد کاربران از تلفن های همراه خود استفاده می کنند نه رایانه ها و Pc های شخصی. همین آمار سبب شده گوگل ریسپانسیو بودن وبسایت شما را بسیار با اهمیت می داند. پرا که به دنبال جلب حداکثری رضایت کاربران است.

حالا تصور کنید با وجود همه این حساسیت ها، وبسایت شما به طور خوانا و درست در دستگاه های تلفن همراه نمایش داده نشود. به راحتی با گزینه بازگشت از وب سایت از سمت کاربران مواجه می شوید. این موضوع در ادامه باعث می شود به زودی هم توسط کاربران و هم توسط گوگل به دست فراموشی سپرده شوید.

عوامل موثر بر هزینه طراحی اپلیکیشن در ایران

قیمت و هزینه طراحی اپ های موبایل هم از عوامل بسیار متنوعی تاثیر میگیرند. از حوزه کاری آن اپ و حرفه ای بودن رقبا بگیر تا جلوه های بصری و گرافیکی، سیستم عامل، روش های اتصال به سرور، امکانات و قابلیت های نرم افزار، تکنولوژی و زبان برنامه نویسی مورد استفاده و…

حالا هم بعد از بررسی هزینه های طراحی سایت، می خواهیم به مهمترین عواملی که بر هزینه های طراحی اپلیکیشن تاثیر می گذارند، اشاره کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید تا بهترین تصمیم را درباره طراحی اپ اختصاصی خود بگیرید.

حوزه کاری اپلیکیشن و کسب و کار

حوزه کاری شما عاملی تعیین کننده و بسیار مهم در طراحی اپ و نرم افزار شما محسوب می شوید. این موضوع هم به حرفه ای بودن آن حوزه برمی گردد و هم به رقبای شما که باید با آنها به رقابت بپردازید.

تصور کنید شما یک فروشگاه اینترنتی دارید و می خواهید به فعابت بپردازید. باید با رقیبانی مثل دیجی کالا و دیگر فروشگاه های اینترنتی مطرح کشور به رقابت بپردازید. پس باید امکانات و قابلیت های بیشتری ارائه کنید و حرفه ای تر ظاهر شوید.

پس پیشنهاد می کنیم در ابتدا و پیش از تصمیم گیری از مشورت با مشاوران حرفه ای این حوزه غافل نشوید.

سیستم عامل موبایل

به طور کلی، سه سیستم عامل ویندوز، اندروید و IOS برای تلفن های همراه وجود دازد. که معمولا طراحی اپ های قابل پشتیبانی در سیستم عامل IOS هزینه بیشتری به نصب برنامه های اندرویدی می طلبد.

اندروید یک سیستم عامل متن باز است که قابلیت شخصی سازی در آن وجود دارد. یکی دیگر از دلایل تفاوت قیمت، آسان تر بودن بارگذاری برنامه های اندروید در پلی استور(Play Stor) به نسبت App Store است. معمولا در اپ استور برنامه های پیش از انتشار توسط اپل مورد ارزیابی و تست قرار می گیرند و این موضوع فرآیند انتشار را با سختی های بیشتری مواجه می کند.

اعتبار شرکت طراحی اپلیکیشن

اینکه اپ شما توسط یک تیم حرفه ای طراحی شود، هم در هزینه های اجرایی و هم در کیفیت خروجی بسیار موثر است. مثلا اینکه طراحی اپ شما توسط بهترین شرکت طراحی اپلیکیشن انجام شود یا یک فریلنس تازه کار، قطعا در پروژه نهایی شما تاثیر خود را می گذارد. برای اینکه بهترین تصمیم را برای انتخاب شرکت طراح بگیریم، بررسی نمونه کارهای انجام شده، یکی از منطقی ترین راه های ممکن به نظر می رسد. پس این کار را با دقت هرچه تمام انجام دهید. چون هم پروژه کسب و کار شما و هم منابع شما را تحت تاثیر قرار می دهد.

زیر ساخت های اپلیکیشن

معمولا یک کدنویسی کارا را به قابل توسعه بودن آن می شناسند. پنل مدیریت یکی از ابزارهای بسیار مفید برای مدیریت محتوا و کاربرها و آمار ها به شما می آید.

در توسعه اپلیکیشن موبایل، Back-End معمولا کار تبادل دیتا بین اپ و پایگاه داده را فراهم می کند. بسته به تعداد پارامترهایی که قصد ردیابی آنها را دارید و دفت این ردیابی ها، هزینه ساخت اپلیکیشن شما تغییر می کند.

المان های طراحی و UI و UX

چرا ظاهر بسیار مهم است؟ چون مستقیما کاربران با آن ارتباط برقرار می کنند. ظاهر اپ شما به همراه دیگر ویژگی ها است که یک تجربه کاربری (UX) بی نقص برای کاربران شما فراهم می سازد. عواملی وجود دارند که حتما باید به آنها توجه داشته باشیم.

مثلا سادگی. کاربران به دنبال راحت ترین راه حل مشکلشان از طریق اپ های شما هستند. در مقابل یادگیری مقاومت می کنند و حوصله کلنجار رفتن با برنامه شما را ندارند.

یا وضوح مناسب تصاویر و فراخوان های عمل. در طراحی اپ خود باید تناسب بین سرعت لود اپلیکیشن و وجود تصاویر با کیفیت را برقرار کنید. در به کار بردن رنگ ها تضاد و خوانایی قابل قبول را رعایت کنید و…. بنابراین هرچه طراحی این بخش دقیق تر و توسط افراد حرفه ای تر انجام شود، هزینه بیشتری را از شما می طلبد.

امنیت اپلیکیشن

در دنیای دیجیتالی و فضای اینترنت، اهمیت امنیت بیش از پیش احساس می شود. اما در برخی از اپلیکیشن ها که نیاز به ثبت اطلاعات شخصی و هویتی است، اهمیت بیشتری باید لحاظ شود. مثل اپلیکیشن های پرداختی که نیاز به ثبت اطلاعات کاربری و کارت های اعتباری داریم

سرعت اپلیکیشن

تصور کنید وارد یک نرم افزار شده اید که از سرعت بسیار کندی پشتیبانی می کند، زمان لود آن بر روی هر عمل مدت ها طول می کشد و المان ها بعد از گذشت مدت زیادی برای شما فعال می شود. قطعا در این لحظه آن اپ و برنامه را بسته و به سراغ نمونه های مشابه می روید. پس برای اینکه ناامیدی کاربران از اپلیکیشن خود را رقم نزید، لازم است با پرداخت هزینه بیشتر، یک اپلیکیشن با سرعت قابل قبول را طراحی کنید.

توسعه اپلیکیشن

هزچه میزان توسعه اپلیکیشن شما بیشتر باشد، هزینه های بیشتری را طلب می کند. مثلا قابلیت ها و امکاناتی نظیر قابلیت جستجو، پیام رسانی و چت زنده، دسترسی به دوربین و گالری، همگام سازی با نقشه گوگل، پشیبانی چند زبانه، استفاده از حسگر تلفن، پوش نوتیفیکیشن، سیستم پرداخت درون برنامه ای و هزاران هزار قابلیت توسعه دیگر.

هرمقدار این توسعه ها بیشتر و دقیق تر باشند، پرداخت هزینه حرفه ای تر را می طلبد. البته باید توجه داشت که داشتن همه این قابلیت ها با هم موفقیت و توسعه اپ شما را تضمین نمی کند. بلکه باید با توجه به کسب و کار و کار اپلیکیشن خود، مهم ترین این قابلیت ها را شناسایی کنید و امکانات مورد نیاز کاربرتان را به او ارائه کنید.

جمع بندی

 

بسیار خب! خسته نباشید. شما به انتهای مطالعه این مقاله رسیدید. در این مقاله سعی کردیم مهم ترین عواملی که بر هزینه راه اندازی سایت یا اپلیکیشن شما تاثیر گذارند را بیان کنیم تا هم با دید آگاه تر تصمیم بگیرید و هم از هزینه های اضافی گزاف پرهیز کنید. اما پیش از ترک این صفحه اجازه دهید مروری سریع بر مطالب اشاره شده داشته باشیم.

در ابتدای این مقاله به بیان این مسئله پرداختیم که چرا طراحی سایت یا اپلیکیشن اختصاصی برای کسب و کار شما حائز اهمیت است. گفتیم امروز حجم قابل توجهی از کالا و خدمات مورد نیاز کاربران از طریق بستر دیجیتالی فراهم می شود و روز به روز بر این تعداد افزوده می شود. علاوه بر گسترش این فضا، حضور بر بستر وب و اپ ها مزایای بسیار زیادی را برای برندها رقم می زند.

مزایای از جنس بهینه سازی برای موتورهای جستجو، افزیش اعتبار برند شما، ارتباط موثرتر و کارا با مخاطبان هدف، دسترسی آسان تر کاربران به پلتفرم شما، امکان ارسال پوش نوتیفیکیشن برای مخاطبان، معرفه بهینه تر محصولات و خدمات و ده ها مزیت دیگر.

در گام بعدی به سراغ عوامل تاثیر گذار بر قیمت طراحی سایت رفتیم. اشاره کردیم که بسیاری از امکانات عمومی هستند و بایستی در پلتفرم شما برقرار باشد. مثل گرافیک و نمای بصری جذاب، امنیت، نوع و مبزان هاست و دامنه و…

اما لازم دانستیم به مهمترین آنها اشاره کنیم. اولین عامل حجم هاست و نوع دامنه بود که گفتیم می بایست با توجه به گستردگی کسب و کار و کاربران مرتبط آن انتخاب شود. در دومین عامل نوع CMS وبسایت را بررسی کردیم. گفتیم کد نویسی های اختصاصی و بهینه هزینه های بیشتری را به نسبت قالب های آماده نظیر وردپرس می طلبند. در سومین عامل داینامیک یا استاتیک بودن نوع وبسایت طراحی شده را بررسی کردیم. گفتیم البته که طراحی استاتیک هزینه کمتری نیاز دارد اما این هزینه برای اعمال تغییراتی که مدنظر دارید و ارتباط با طراح سایت، برای شما بسیار بیشتر می شود. به عنوان عامل بعدی، سراغ سئو پذیری و بهینه سازی وبسایت مورد نظر رفتیم. گفتیم عوامل بسیار زیادی در بهینه کردن سایت شما برای موتورهای جستجو اثر گذارند و انجام هر یک این اقدامات می تواند هزینه های طراحی شما را افزایش دهد. به عنوان عامل آخر هم طراحی واکنش گرا و ریسپانسیو وبسایت مورد نظر را مطرح کردیم. برای اینکه هم اکثر کاربران از تلفن همراه خود استفاده می کنند و به تبع آن امتیازات گوگل به وبسایت شما از این عامل تاثیر می پذیرد، پس بهتر است هزینه ناچیزی برای طراحی ریسپانسیو وبسایت خود بکنید تا مجبور به جبران خسارت های عدم وجود آن نشوید.

در گام بعدی به سراغ عوامل موثر بر هزینه طراحی اپلیکیشن در ایران رفتیم. در این بخش هم اشاره کردیم که عوامل بسیاری دخیل هستند از سیستم عامل مورد نظر گرفته تا زبان برنامه نویسی استفاده شده در طراحی اپ. اما چند المان مهم را بیان کردیم.

اول حوزه کاری بیزینس و کسب و کار شما. گفتیم هرچه حوزه شما رقابتی تر باشد نیازمند این هستید که با هزینه بیشتر، اپلیکیشن حرفه ای تری را طراحی کنید. المان بعدی سیستم عامل مدنظر شما بود که اشاره کردیم معمولا اپ های مختص سیستم عامل اندروید، هزینه های کمتری به نسب اپ های IOS دارند. از عوامل دیگر اعتبار شرکت طراح برای طراحی پلتفرم شما است که تاثیر مستقیم بر قیمت و هزینه پروژه شما دارد. سپس زیر ساخت های اپ موردنظر را برای شما مطرح کردیم. گفتیم هزینه های لازم برای پنل مدیریت و ردیابی داده ها، بستگی به میزان حجم و دقت بک آپ ها شما دارد و متغیر است. سپس المان های مربوط به UI و UX در اپلیکیشن شما را مطرح کردیم. مثل طراحی ساده، کاربر پسند، با جلوه های بصری چشم نواز و گیرا. امنیت اپلیکیشن های طراحی شده به عنوان عامل بعدی معرفی کردیم و گفتیم هرقدر نوع کسب و کار و فعالیت کاربران شما، اهمیت بیشتری داشته باشد، ملزم به پرداخت هزینه بیشتر برای المان امنیت اپلیکیشن خود هستید. سرعت اپلیکیشن را نیز مطرح کردیم که بستگی به المان های استفاده شده در پلتفرم شما دارد. در نهایت به عنوان عامل آخر بر روی توسعه اپلیکیشن تمرکز کردیم. گفتیم قابلیت ها و المان های که بر روی اپ شما قابل عرضه است بر هزینه های شما موثر است. مثل قابلیت های سرچ و جستجو، دسترسی به دوربین و گالری، اتصال به درگاه های پرداخت، همگام سازی با مپ ، استفاده از حسگر تلفن همراه، چت زنده و…

امیدوارم این مقاله به مهم ترین سوالات شما در زمینه هزینه های طراحی اپلیکیشن و سایت پاسخ داده باشد.

5/5 - (1 امتیاز)

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.