یکی از عواملی که تاثیر بسزایی در زیبایی منزل و دکوراسیون آن دارد، فرش می‌باشد، به خصوص فرش‌های دستباف که دارای زیبایی و رنگ آمیزی خاصی می‌باشد، اما علاوه بر طراحی و زیبایی فرش یکی از عواملی که باعث زیباتر شدن فرش می‌شود، پاکیزگی فرش می‌باشد، بنابراین توجه به شستشوی فرش دستبافت یکی از مسائل مهم در این زمینه می‌باشد، در صورتی که شستشوی فرش به صورت نامناسب باشد و در این زمینه اطلاعات کافی نباشد، باعث از بین رفتن کیفیت این محصول خواهد شد و سبب می‌شود آسیب‌های جبران ناپذیری در اثر این اشتباهات به فرش وارد شود.
گاهی ظاهر فرش به گونه‌ای می‌باشد، که به نظر چرک و آلوده نیست، اما تیره‌تر شدن آن به مرور زمان و ایجاد ظاهر نامطلوب در لبه‌های آن، باعث نفوذ گرد و غبار به تار و پود فرش خواهد شد و در صورتی که به شستشوی فرش پرداخته نشود، این ذرات باعث سائیدگی و از بین رفتن الیاف فرش می‌شود، بنابراین باید به صورت مرتب به جارو و گردگیری فرش و شستشوی آن پرداخت.
اهمیت شستشوی منظم فرش
گاهی افراد بر این تصورند که ریختن مواد شوینده روی فرش و خیس کردن فرش باعث تمیز شدن و شستن آن می‌شود، اما باید بگوییم که به این راحتی شستشوی فرش امکان‌پذیر نیست و نیاز به یک تخصص کامل دارد، در واقع شستشوی فرش و نحوه خشک شدن آن باید به صورت اصولی انجام گیرد و در صورتی که در این زمینه دقت و حساسیت زیادی به خرج داده نشود، باعث آسیب‌های جبران ناپذیری به فرش‌های گران قیمت می شود.
عدم توجه به زمان مناسب شستشوی فرش و قالی، باعث می‌شود که این محصول به مرور زمان دچار آسیب شود، شستشوی زیاد فرش باعث سست شدن تار و پود این محصولات می‌شود و به مرور باعث آسیب جدی به فرش از چندین ناحیه خواهد شد، برعکس این موضوع نیز باعث آسیب به فرش می‌شود، یعنی در واقع چنان چه مدت زمان زیادی فرشها شسته نشوند، بر روی تار و پود فرش تجمع گرد و غبار به عنوان یک تهدید تلقی می‌شود، بنابراین این محصولات در فواصل زمانی مناسب باید به صورت اصولی در منزل و یا قالیشویی معتبر شستشو داده شود، بر اساس تجربیات افرادی که در این حوزه فعالیت دارند، شستشوی این محصولات باید سال یک بار انجام شود تا از تجمع گرد و غبار و آسیب به فرش جلوگیری شود.
شستشوی منظم فرش ها به دلیل جمع‌آوری گرد و غبار، ذرات میکروبی و افزایش عمر مفید فرشها اهمیت دارد. علاوه بر این، این فعالیت به کاهش حساسیت‌های آلرژی‌زا کمک کرده و میکروب‌ها و باکتری‌های مضر را از محیط حذف می‌کند. از جمله مزایای شستشوی فرش در موعد درست موارد زیر می باشد
۱- حفظ سلامت فرش
شستشوی منظم باعث حذف گرد و غبار، آلودگی‌ها و میکروب‌ها می‌شود که به سلامت فرش و کیفیت آن کمک می‌کند.
۲- افزایش عمر مفید
شستشو بازسازی الیاف فرش و افزایش دوام آنها را تضمین می‌کند، که به طول عمر فرش کمک می‌کند. بیشتر تولید کنندگان فرش استفاده از شستشو با آب را در فواصل ۱۲ تا ۱۸ ماه توصیه می‌کند و باید به صورت منظم این برنامه‌ریزی صورت گیرد.
۳- کاهش حساسیت‌ها
حذف آلرژن‌ها و حساسیت‌زاها از روی فرش باعث کاهش احتمال ایجاد حساسیت در افراد حساس می‌شود. همچنین گردگیری فرشها باعث پاکسازی سطح فرش می‌شود، اما گرد و خاک و آلاینده‌ها می‌توانند به عمق و بافت‌های فرش نفوذ کنند و از داخل فرش به منظور پاکسازی گرد و خاک و آلاینده‌ها نیاز به یک شستشوی حرفه‌ای می‌باشد، که از پس این کار یک قالیشویی مکانیزه به خوبی برآمده و به صورت کاملاً عمیق فرش شما را شستشو داده و تمیز می‌کند.
۴- کنترل حشرات
شستشو مانع از رشد و گسترش حشرات و کنه‌ها در بافت فرش می‌شود.
۵- تصفیه هوا
شستشو باعث حذف ذرات میکروسکوپی از فرش می‌شود که به تصفیه هوا در محیط زندگی کمک می‌کند.
۶- مقابله با باکتری‌ها
حذف باکتری‌ها و میکروب‌ها از روی فرش به بهبود کیفیت هوای داخلی کمک می‌کند.
۷- حفظ زیبایی
شستشوی اصولی رنگ و شکل اصلی فرش را حفظ می‌کند و ظاهر زیبا و تازه‌ای به فرش می‌بخشد.
۸- پاکسازی لکه‌ها
حذف ذرات باعث تازگی و بوی خوب در فضا می‌شود. حتی برای با احتیاط‌ترین و تمیزترین افراد نیز ایجاد لکه بر روی فرش اتفاق می‌افتد و با وجود کودکان در منزل این موضوع محتمل‌تر می‌باشد، برای زدودن لکه‌ها بسیاری مردم از محصولات تبلیغاتی استفاده می‌کنند، که باید پاک کردن این لکه‌ها با روش‌های اصولی انجام گیرد بر روی اکثر لکه‌ها، اسپری زدن و دستمال کشیدن باعث نفوذ لکه به بخش‌های عمیق‌تر می‌شود، که به منظور پاکسازی این لکه‌ها باید توسط متخصصان قالیشویی اقدام شود.
۹- جلوگیری از فرسایش
شستشو کمک به جلوگیری از فرسایش و خراشیدگی فرش می‌کند. راه رفتن بر روی فرش، باعث نفوذ چرک‌ها به درون آن شده و منجر به کهنگی فرش می‌شود، به صورت مداوم جارو کردن فرش باعث پاکسازی آلودگی و کاهش فرسودگی آن می‌شود، اما به اندازه تجهیزات حرفه‌ای جاروبرق‌های خانگی قدرت مکش ندارند و قادر به دفع لک و بوهای نامطبوع نیستند، به منظور جلوگیری از فرسایش فرش، باید یک برنامه منظم برای شستشوی فرش داشته باشید.
۱۰- مراقبت از سلامتی خانواده
با حذف مواد مضر از روی فرش، به مراقبت از سلامتی افراد خانواده اهمیت می‌دهد. اگر در منزل حیوانات خانگی نگهداری می‌کنید مطلبی که حائز اهمیت می‌باشد پاکسازی آثار به جای ماندن حیوانات خانگی از فرش می‌باشد و در صورتی که به اندازه کافی در این زمینه مراقبت لازم انجام نگیرد، باعث ایجاد مشکلاتی برای افراد خانواده می‌شود، در واقع بر روی فرش ادرار حیوانات باعث ایجاد بوهای نامطبوع می‌شود و برای رشد باکتری‌ها مکانی را فراهم می‌کند، بهتر است فرش خود را به طور منظم برای رهایی از بوی بد و آلودگی‌های این چنینی شستشو دهید.
۱۱- کاهش هزینه‌ها
حفظ فرش به وسیله شستشو منظم می‌تواند هزینه‌های تعمیرات و تعویض را کاهش دهد. در صورتی که در زمان مناسب به شستشوی فرش پرداخته نشود، به فرش آسیب‌هایی وارد شده و هزینه‌های بیشتری به همراه دارد، در واقع ممکن است این آسیب ها در ظاهر قابل مشاهده نباشد، اما در نهایت منجر به کاهش طول عمر فرش شما می‌شود و متحمل هزینه خواهید شد.
۱۲- ترتیب و نظم
شستشوی فرش به نظم در داخل فضا افزوده و به زیبایی دکوراسیون کمک می‌کند.
۱۳- تأثیر محیطی مثبت
فرش‌های تمیز باعث ایجاد یک محیط داخلی مثبت و پویا می‌شوند.
۱۴- حس آرامش
فرش‌های تمیز و بدون آلودگی به ایجاد حس آرامش و آراستگی در محیط کمک می‌کنند.
۱۵- کاهش خطرات سلامتی
حذف میکروب‌ها و باکتری‌ها از فرش، به کاهش خطرات مرتبط با سلامتی کودکان و افراد سالم کمک می‌کند.
۱۶- انعطاف پذیری و راحتی
فرش‌های تمیز به افراد انعطاف پذیری و راحتی در فضا فراهم می‌کنند.
۱۷- حفظ ارزش فرش
با شستشوی منظم، ارزش فرش به عنوان یک اثر هنری و دکوراتیو حفظ می‌شود.
۱۸- سازگاری با محیط
فرش‌های تمیز به دلیل حذف مواد مضر، سازگارتر با محیط زیست هستند.
۱۹- کاهش استرس
محیط تمیز و آراسته به کاهش استرس و افزایش راحتی افراد کمک می‌کند.
۲۰- ترفند نگهداری
شستشوی منظم به ترفندهای نگهداری صحیح فرش نیز کمک می‌کند.
از نظر متخصصان حوزه فرش بهترین زمان شستشوی فرش چیست؟
بر اساس نظریه متخصصان فرش، در سال یکبار لازم است اقدام به شستشوی فرش‌های خود کنید، تا از تجمع آلودگی و انتشار ویروس جلوگیری شده و همچنین به الیاف و بافت فرش آسیبی وارد نشود، با توجه به سنت ایرانی‌ها، با شروع فصل بهار و در عید نوروز اقدام به شستشوی فرش می‌شود که این موضوع باعث می شود، بیشتر در ماه‌های پایانی سال به شستن قالی‌ها اقدام شود، برای انتخاب بهترین زمان قالیشویی باید به پارامترهای خاصی توجه شود
۱- زمان شلوغی
بهتر است زمان شستشوی فرش‌های خود را به گونه‌ای تنظیم کنید، که در زمان شلوغی‌ها نباشد در شرایط عادی حجم سفارشات به صورت متوسط می‌باشد که این امر باعث می‌شود در مدت زمان کوتاهی و به سرعت شستن قالی‌ها انجام شود، در این زمان کیفیت و دقت کار شستن فرش افزایش می‌یابد.
۲- در نظر گرفتن منطقه جغرافیایی
اقدام به شستن فرش‌های خود با توجه به شرایط آب و هوایی و منطقه جغرافیایی خود کنید، در ماه‌های آخر سال مناطق جنوبی کشور دارای آب و هوایی خوب و مطبوعی می‌باشد، بنابراین بهترین زمان قالیشویی را اسفند ماه و قبل از شروع سال برای افرادی که در این مناطق ساکن هستند می‌دانند، اما به عنوان بهترین زمان برای افرادی که در مناطق شمالی زندگی می‌کنند، فصل تابستان جهت شستشوی قالی مساعد می‌باشد، اما مطلبی که باید عنوان شود این است که این افراد می‌توانند با وجود دستگاه‌های مدرن در قالیشویی‌ها در ماه آخر سال با خیال راحت نیز اقدام به شستشوی قالی کنند.
۳- مناسب بودن زمان برای خانواده‌ها
برای شستشوی فرش‌های خود زمانی که شما در نظر می‌گیرید، بهترین زمان به حساب می‌آید زیرا برای شستن قالی ها در زمان تعیین شده خانواده‌ها دچار مشکل نمی‌شود، گاهی در اثر عواملی مانند مهمانی، سفر، دید و بازدید برخی خانواده‌ها جهت شستن فرش زمان کافی ندارند و ترجیح می‌دهند در فصول بهار یا تابستان اقدام به انجام این کار می کنند.
جهت شستشوی فرش‌های شما، انتخاب بهترین و مناسب‌ترین زمان باعث دریافت نتایج دلخواه می‌شود در زمانی که شستن فرشها در بهترین زمان رخ دهد همیشه فرش‌های براق تمیز و زیبا خواهید داشت، جهت شستشوی فرشها وقت کافی از اهمیت ویژه برخوردار می‌باشد، بنابراین برای شستشوی فرشها لازم است زمان کافی در نظر بگیرید تا برای شسته شدن و خشک شدن فرشها و قالی‌ها وقت لازم داشته باشند و فرشها به صورت کامل خشک شده و هیچگونه نم و رطوبتی در درون آنها باقی نماند.
چنانچه بهترین زمان قالیشویی روزهای پایانی سال در نظر گرفته شود، ممکن است برای شستن و خشک شدن قالی‌ها زمان کافی وجود نداشته باشد و باعث نم دار شدن، مرطوبی و بوی بد فرشها شود.
برای شستشوی فرشها بهتر است آنها را به قالیشویی معتبر بسپارید، زیرا این قالیشویی‌ها از تخصص کافی در این زمینه برخوردار بوده و به فرش شما آسیبی وارد نخواهد شد، در واقع از مزایای شستشوی فرش در قالیشویی می توان به موارد زیر اشاره کرد
۱- برای شستن فرش در قالیشویی میزان آبی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، نسبت به آبی که در منزل مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیار کمتر است، بنابراین موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود.
۲- با توجه به عدم آگاهی افراد از شستشوی فرش به صورت اصولی ممکن است به فرش در منزل آسیب‌هایی وارد شود و این احتمال در حالی که شستشوی فرش در قالیشویی انجام شود، به صفر می‌رسد.
۳- در قالیشویی‌ها با توجه به الیاف فرش و جنس آن نوع و میزان مواد شوینده، پاک کننده و تمیز کننده تعیین می‌شود، اما در منزل تنها برای شستشوی فرشها از پودر شوینده استفاده می‌شود، که ممکن است به الیاف فرش آسیب زیادی وارد شود.
۴- در قالیشویی، خشک کردن فرشها با دستگاه‌های مدرن صورت می‌گیرد که از رسیدن آسیب به فرش جلوگیری می‌کند، اما در منزل خشک کردن فرش به صورت غیر اصولی انجام می گیرد، در واقع در خانه خشک کردن فرش توسط نور خورشید انجام می‌گیرد که احتمال رنگ پریدگی فرش وجود دارد و ممکن است شرایط آب و هوایی مساعد نباشد و با مشکلاتی همراه باشد.
۵- در هر فصلی امکان شستشوی فرشها در قالیشویی امکان‌پذیر می‌باشد و می‌توانید فرش‌های براق، سالم و خشک شده را تحویل بگیرید.
۶- با توجه به حساسیت فرش‌های دستباف امکان رنگ پس دادن این فرشها در هنگام شستن آنها در منزل وجود دارد، به منظور جلوگیری از ایجاد صدمه و آسیب به فرشها بهتر است، شستشوی این فرشها در قالیشویی انجام گیرد، در واقع از مواد شوینده‌ای با ترکیبات شیمیایی ملایم برای شستشوی فرش‌های دستباف استفاده می‌شود، که از رنگ پس دادن آنها جلوگیری می‌کند.
۷- شستشوی فرش در قالبشویی موجب افزایش طول عمر و ماندگاری بیشتر آن می‌شود.
برای حفظ کیفیت و سالم ماندن فرش نگهداری اصولی از آن بسیار با صرفه‌تر از خرید فرش جدید می‌باشد. جهت افزایش طول عمر فرش بهترین راه‌ها شستشوی تخصصی آن توسط قالیشویی معتبر می‌باشد.
تجمع آلودگی و کثیفی بر روی فرش باعث آسیب و خساراتی به آن شده و از ارزش آن می‌کاهد، در صورتی که در منزل کودک دارید و لکه‌هایی ناشی از آب میوه، شیر و یا جوهر بر روی فرش شما ایجاد شده است به صورت دو بار در سال فرش‌هایتان را به قالیشویی بسپارید، تا برای رفع این لکه‌ها اقدام شود، اما در صورتی که جزو خانواده‌هایی می‌باشید که فرش‌هایتان زیاد در معرض رفت و آمد نمی‌باشد و به صورت مرتب با جاروبرقی فرشتان را نظافت می‌کنید و در صورتی که لکه‌ای بر روی فرش ایجاد شده سریعا برای پاکسازی آن اقدام نموده و لکه را تمیز می‌نمایید نیاز به شستشوی کامل فرش یک بار در سال می‌باشد.
آیا شستشوی بیش از اندازه فرش باعث آسیب به آن می شود؟
بیشتر افراد برای شستشوی فرشها زمانی اقدام می‌کنند که کاملاً فرشها کثیف شده باشند، در این صورت به مواد شوینده، آب، انرژی و زمان بیشتری به منظور شستن و تمیز شدن فرشها نیاز می‌باشد و بعضی مواقع نیاز به شستن دوباره فرش است، بنابراین در نظر گرفتن مدت زمان فاصله بین شستن قالی‌ها بسیار با اهمیت است و نباید اجازه دهید به مدت طولانی فرشها کثیف و پر از آلودگی باشد، در واقع این عامل باعث تاثیرات منفی بر سلامت افراد خانواده خواهد داشت، در صورتی که فرشها در بخش‌هایی از منزل مورد استفاده قرار می‌گیرد، که زیاد در معرض رفت و آمد می‌باشد، ممکن است در مدت زمان کوتاه‌تر نیاز به شستشو داشته باشد، بنابراین این عامل را در نظر بگیرید اما گاهی شستشوی بیش از حد فرش نیز باعث آسیب به آن می‌شود
شستشوی بیش از اندازه ممکن است به فرش آسیب بزند. دلایل آن عبارتند از
۱- کاهش عمر مفید
شستشوهای مکرر باعث کاهش عمر مفید فرش می‌شوند، زیرا هر بار شستشو باعث فرسایش کمی از الیاف و بافت فرش می‌شود.
۲- ضرر به الیاف
شستشوهای مکرر ممکن است الیاف فرش را ضعیف کرده و باعث تخریب ساختار آن شوند.
۳- افزایش خشکی
شستشوهای مکرر ممکن است باعث از بین رفتن الیاف و مواد حفاظتی در الیاف فرش شود و خشکی آن را افزایش دهد.
۴- انقباض و افت فرم
شستشوهای متناوب ممکن است باعث انقباض و افت فرم فرش شوند، به ویژه اگر شستشو به روش‌های نادرست انجام شود.
۵- رنگ‌پریدگی
شستشوهای مکرر ممکن است به رنگ‌های فرش آسیب بزند و باعث پریدن رنگها شود.
توصیه معمولی این است که فرشها فقط زمانی شسته شوند که واقعاً نیاز به آن دارند، مثلاً در صورت نمایش آلودگی یا لکه‌های قابل توجه. همچنین، استفاده از متخصصان حرفه‌ای در شستشو و رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده می‌تواند در حفظ و حراست از فرش و جلوگیری از آسیب به آن کمک کند.
تفاوت دفعات شستشوی فرش‌های دستباف و ماشینی
در صورتی که در هنگام ایجاد لکه سریعا برای پاکسازی آن اقدام شود، موجب کاهش تعداد دفعات شستشوی فرشها می‌شود، برای شستشوی فرش دستبافت در منزل از آب سرد استفاده شود، زیرا رنگ‌های موجود در فرش‌های دستبافت از حساسیت زیادی برخوردار بوده و امکان رنگ پس دادن آن وجود دارد، اما به منظور ثابت ماندن رنگ فرش آب سرد مناسب‌تر می‌باشد و همچنین بهتر است برای شستشو از شامپو فرش استفاده شود و برای این کار از مواد قلیایی هرگز استفاده نکنید، پس از اینکه فرش دستباف در منزل شستشو داده شد، برای آبگیری آن را لوله نکنید و با پارو به آبگیری آن پرداخته و روی زمین یک ساعت فرش را قرار دهید، سپس در نور غیر مستقیم خورشید فرش نیمه مرطوب خود را از پشت پهن نمایید و با جاروی چوبی و یا برس سر، پس از خشک شدن فرش دستبافت و فرش را به سمت خواب فرش جارو یا برس بزنید، به منظور شستشوی فرش‌های ماشینی ابتدا توسط یک چوب به خارج کردن گرد و خاک فرش بپردازید و در محیط صاف و هموار فرش را پهن کرده و به صورت دوشی از جریان آب با حرارت ملایم استفاده کنید، همچنین از شوینده‌های خنثی مانند پودر دستی و یا شامپو فرش برای شستشو استفاده شود، بعد از آبگیری کامل فرش آن را در سایه یا در معرض هوا آویزان کنید تا کاملاً خشک شود.
با توجه به اینکه فرش‌های دستباف از حساسیت و ظرافت بیشتری نسبت به ماشین فرش‌های ماشینی برخوردار می‌باشند، بنابراین در صورتی که به صورت مداوم به شستشوی این فرشها پرداخته شود، به تار و پود آنها آسیب وارد شده و باعث از بین رفتن رنگ آنها و مخلوط شدن رنگ‌های فرش می‌شود، به همین منظور متخصصان قالیشویی توصیه می‌کنند زودتر از موعد به شستشوی فرش دستبافت نپردازید و تا زمانی که این فرشها به اندازه کافی چرک و کثیف نشده است، برای شست و شو اقدام نکنید، همچنین برای شستشوی فرش بهتر است انجام این کار را به قالیشویی بسپارید زیرا به فرش دستباف که حساسیت بیشتری دارد استفاده از مواد نامناسب و شیوه ناصحیح شستشو باعث وارد کردن آسیب می‌شود، در مورد فرش‌های ماشینی حساسیت کاهش پیدا می‌کند و با خیال راحت‌تری می‌توان برای شستن فرش اقدام کرد، در واقع با ایجاد لکه و چرک بر روی فرش می‌توانید آن را با خیال راحت تمیز و شامپو فرش استفاده کنید، اما برای این فرشها نیز باید به صورت آگاهانه برای پاکسازی لکه‌ها استفاده کنیم و در صورتی که لکه‌ها به صورت ماندگار باشد، باید برای پاکسازی آنها به متخصصان مراکز قالیشویی مراجعه کنید.
به طور کلی برای تمیز کردن فرش باید عواملی مانند نوع فرش و میزان استفاده از آن را در نظر گرفته و با توجه به حساسیت فرش‌های دستباف شستشوی آن باید توسط قالیشویی معتبر صورت گیرد، که با توجه به نوع الیاف به کار برده در آن و همچنین ترکیب رنگها از مواد شوینده مناسب برای شستشوی آن استفاده شود، برای تمیز کردن فرش حتی با استفاده از این راهنمای اولیه قبل از تصمیم گیری بهتر است با یک فرد حرفه‌ای در رابطه با تمیز کردن فرش خود مشورت کنید. در واقع انجام این کار باعث می‌شود در زمان مناسب به شستشوی فرش بپردازید و همیشه فرش‌های تمیز و جذابی داشته باشید.