پس از جراحی تومور مغزی ، بیماران بسته به شرایط فردی ، علائم تومور مغزی و روند درمانی، علاوه بر اینکه برای تنظیم عادات و فعالیت‌های روزانه زندگی خود نیاز به یک همراه دارند؛ از طرف دیگر، متناسب با فرآیند مراقبت پس از عمل، نیاز به رعایت رژیم غذایی مناسب نیز دارند. اما، ممکن است این سوال مطرح شود که رژیم غذایی معقول و یا اصول تغذیه بعد از عمل جراحی تومور مغزی چیست؟ آیا نوع تغذیه بر روند بهبود تومور مغزی موثر است؟ بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای بعد از جراحی تومور مغزی چیست؟ برای دریافت پاسخ این سوالات، تنها کافی است چند دقیقه از وقت ارزشمندتان را صرف مطالعه این مطلب نمایید.
خوردن و آشامیدن بعد از جراحی
وقتی بیمار بعد از جراحی تومور مغزی به طور کامل به هوش آمد، پرستار چند جرعه آب به بیمار می‌‌دهد و با دقت بررسی می‌کند تا مطمئن شود که آیا بیمار مشکلی در بلع دارد یا خیر. گاهی اوقات ممکن است بعد از جراحی مغز، اختلال بلع رخ دهد. هنگامی که بیمار بتواند جرعه‌های آب را به راحتی تحمل کند، لوله بینی از بیمار خارج می‌شود تا به تدریج بیمار به وعده‌های غذایی عادی خود برگردد. ممکن است نیاز به متخصص تغذیه برای اطمینان از دریافت مواد مغذی و میزان کالری مناسب کمک‌کننده باشد.
مصرف مایعات
مصرف میزان مناسب از مایعات به خصوص در روزهای اول پس از جراحی بسیار مهم است. عدم مصرف مایعات منجر به کم آبی بدن می‌شود. حفظ تعادل مایعات، به توقف تورم اطراف مغز کمک می‌کند.
نقش تغذیه بعد از جراحی مغز
جراحی مغز، از جمله روش‌های درمانی جدی در پزشکی محسوب می‌شود که در آن جراح مغز و اعصاب برای دسترسی به قسمت آسیب‌دیده نیاز به برش پوست سر و جمجمه دارد. آنچه که بیمار مصرف می‌کند نه تنها در بهبود پوست و استخوان، بلکه در بهبود عملکرد مغز نیز موثر است. به طورکلی، رژیم غذایی سالم شامل مصرف انواع غذاها از همه گروه‌های غذایی است. از این رو، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند در مورد نیازهای رژیم غذایی بدن بسیار کمک‌کننده باشد. در ادامه، به مهم‌ترین منابع و گروه‌های مواد غذایی که بعد از عمل جراحی مغز موثر هستند، اشاره می‌کنیم.
ویتامین E
غذاهای غنی از ویتامین E، نقش مهمی در سلامت مغز دارند. پس از جراحی مغز، اطمینان از دریافت منابع غذایی مناسب از ویتامین E در رژیم غذایی، بسیار مهم است. این ویتامین، به عنوان آنتی‌اکسیدان از سلول‌های مغز در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد ممکن است روند ترمیم مغز را مختل کنند. همچنین، ویتامین E ممکن است در عملکرد سیستم عصبی نقش داشته باشد. جوانه گندم، بادام، تخمه آفتابگردان، اسفناج، کلم بروکلی و کیوی غذاهایی هستند که باید در رژیم غذایی گنجانده شوند تا به رفع کمبود ویتامین E و بهبود عملکرد مغز کمک شود.
امگا 3
غذاهای غنی از امگا 3، برای سلامت مغز و به ویژه پس از جراحی مغز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. امگا 3 نه تنها به کاهش رشد تومور و مبارزه با سرطان کمک می‌کند، بلکه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، تسریع بهبودی و جلوگیری از خطر عفونت می‌شود. اسیدهای چرب امگا 3، موجب سلامت، قابلیت انعطاف و بازیابی نورون‌ها پس از آسیب مغزی تروماتیک و پس از جراحی مغز می‌شوند. این چربی برای بدن ضروری است؛ اما بدن ما نمی‌تواند آن را تولید کند و تنها راه تامین آن از طریق مصرف مواد غذایی و یا مکمل‌ها است. منابع خوب امگا 3 شامل: ماهی‌های چرب مانند سالمون و هالیبوت، دانه کتان، روغن سویا و گردو است.
پروتئین
بیماران پس از جراحی تومور مغزی باید رژیم غذایی مغذی شامل منابع غذایی غنی از پروتئین مانند گوشت گاو، گوشت گوسفند، بوقلمون، تخم مرغ و… را مصرف کنند. مصرف پروتئین و مواد مغذی به بیماران کمک می‌کند تا زخم آن‌ها التیام و سرعت بهبودی و بازسازی زخم افزایش یابد. البته، بهتر است در صورتی که بیمار مبتلا به بیماری‌های چربی خون و یا نقرس است، به جای مصرف گوشت قرمز از مواد پروتئینی جایگزین استفاده کند.
سبزیجات و میوه‌های تازه
مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه به دلیل آنکه سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف و آنتی‌اکسیدان است، می‌تواند به ویژه پس از انجام جراحی تومور مغزی مورد مصرف قرار گیرد تا درصد موفقیت جراحی، افزایش و میزان عود تومور مغزی کاهش یابد.
اسید فولیک
محققان معتقدند اسید فولیک توانایی جلوگیری از گسترش تومورهای مغزی را دارد و روند متاستاز تومور مغزی را کُند می‌کند. بنابراین، افزودن غذاهای غنی از اسید فولیک مانند اسفناج، پرتقال، برنج و لوبیا به رژیم غذایی روزانه و یا مصرف مکمل‌های اسید فولیک می‌تواند در مراقبت از بیماران پس از جراحی تومور مغزی مفید باشد.
غذاهای حاوی آنتی اکسیدان
ثابت شده است که غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مانند زغال اخته، توت فرنگی، انگور و سیب از سرطان پیشگیری می‌کنند و میزان عود تومورهای مغزی پس از جراحی را کاهش می‌دهند. محققان توصیه می‌کنند که مصرف این میوه‌ها به صورت تازه و یا پوره می‌تواند به دریافت انواع آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این میوه‌ها کمک کند.
زردچوبه
کورکومین، ماده فعال موجود در زردچوبه است. این ماده، آنتی‌اکسیدان قوی است که به بدن در مبارزه با التهاب کمک می‌کند. نقش کورکومین در بهبودی پس از ضربه مغزی و همچنین در بازیابی شناختی پس از جراحی مفید گزارش شده است. افزودن این ادویه پرخاصیت به غذاهای مختلف می‌تواند در دریافت این آنتی‌اکسیدان و جذب آن در بدن موثر باشد.
چند نکته تغذیه‌ای
بیماران باید از مصرف محرک‌ها و نوشیدنی‌های الکلی مانند شراب و آبجو اجتناب کنند. پرهیز بیش از حد هیچ یک از گروه‌های غذایی ضروری نیست و در مقابل، افزودن و تقویت بیش از حد تغذیه که منجر به تغییر وزن ناگهانی شود، برای سلامت بیمار مضر است. رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه‌های سبز، مصرف متوسط گوشت و مواد غنی شده با پروتئین ماهی، اغلب برای سلامتی بیمار مفید هستند. در عین حال، مصرف روزانه یک تکه شکلات یا مصرف مکمل امگا 3 می‌تواند به بهبود حافظه کمک کند.
رژیم غذایی اولیه بعد از جراحی مغز
بهتر است پس از جراحی و جهت تسریع بهبودی و اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن، از رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی شود که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات، غذاهای لبنی و منابع سالم پروتئینی مانند لوبیا، مرغ و ماهی است. همچنین، باید از میزان دریافت کافی کالری، پروتئین و کلسیم که پس از جراحی مغز، بدن به آن احتیاج دارد، اطمینان حاصل شود. شیر و ماست کم چرب یا بدون چربی می‌تواند به بیمار کمک کند تا هم نیازهای پروتئینی و هم کلسیمی خود را تامین کند. از دیگر منابع خوب کلسیم عبارتند از: آب پرتقال غنی شده با کلسیم، شیر سویا، سبزیجاتی مثل کرفس و کدو سبز، کلم بروکلی و دانه‌هایی مثل بادام.
نتیجه گیری و جمع بندی
در این مطلب، به نقش تغذیه بعد از عمل جراحی تومور مغزی پرداخته شد. همانطور که گفته شد مصرف انواع مختلف از مواد غذایی به ویژه مصرف مواد پروتئینی مختلف، دانه‌های مغزی، ویتامین E، اسید فولیک، امگا 3 و سبزیجات و میوه‌های تازه به دلیل دارا بودن مواد مغذی، مواد معدنی مختلف، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های متنوع می‌توانند در روند بهبودی و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده مغز بعد از جراحی موثر عمل کنند. تلفیقی از دانش و تجربه جراحان و متخصصان مغز و اعصاب در کنار تخصص و تجربه متخصصان تغذیه بالینی، می‌تواند در روند بهبودی بیماران بعد از جراحی بسیار موثر باشد و بازگشت بیماران به روند زندگی عادی را تسریع بخشد.
تیم جراحی مغز و اعصاب کلینیک طبیب به رهبری دکتر علیرضا طبیب خوئی در خدمت شما مراجعان گرامی میباشد
دکتر علیرضا طبیب خوئی
جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات
عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران
رتبه اول بورد جراحی مغز و اعصاب ایران
فلوشیپ و مدرس جراحی قاعده جمجمه
با سابقه بیش از هزاران جراحی تومورهای پیچیده مغز و اعصاب
رییس بخش جراحی مغز و اعصاب بیمارستان رسول اکرم
رییس مرکز فوق تخصصی مغز و اعصاب طبیب
جهت اطلاعات بیشتر با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید
۰۲۱-۲۲۳۸۸۳۰۱
۰۲۱-۲۲۳۸۸۳۰۲
۰۲۱-۲۲۳۸۸۳۰۳