بازار فولاد کشور در سال ۱۴۰۲ با وضعیتی شروع به کار کرد که قیمت محصولات، در پی یک سیاست ابلاغی از سوی اتحادیه آهن فروشان ماه‌های پایانی سال قبل شاهد افزایش ۳۰ درصدی بود. با لغو شدن آن بخشنامه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، تب بالای قیمت‌ها تا حدی کاهش یافت، ولی باز هم ثبات چندانی را در بازار شاهد نبودیم. از اواسط بهار تا پایان تابستان امسال رکود بازار نیز به کمک قوانین ارزی آمد و باعث کاهشی شدن قیمت‌ها شد.
این روند نزولی در ابتدای پاییز شکسته شد و قیمت محصولات در بازار فولاد پس از یک سیر نزولی ۶ ماهه باز هم رو به افزایش گذاشت. در زمستان ۱۴۰۲ ثبات نسبی بر قیمت محصولات در بازار حاکم بود و نرخ محصولات در یک کانال قیمتی مشخص، نوسانات کمی را شاهد بود. اما چه عواملی بر ثبات نسبی بازار در این مدت تاثیرگذار بود. در ادامه این مطلب به بررسی برخی از مهمترین رویدادها و سیاست‌های موثر بر بازار آهن در نیمه پایانی سال ۱۴۰۲ خواهیم پرداخت.
مهمترین رویدادهای بازار آهن
با بررسی اخبار حاکم بر بازار آهن آلات کشور و توجه به روند قیمت کلی محصولات و شاخص محصولات فولادی، متوجه تاثیر چشمگیر برخی از رویدادها بر روی قیمت این محصولات می‌شویم.
افزایش ۸ درصدی ظرفیت تولید محصولات فولادی
از ابتدای سال ۱۴۰۲، تا پایان مردادماه، حجم تولیدات داخلی کارخانجات بزرگ صنایع فولاد به بیش از ۶۶۸۳۰۰۰ تن رسید. این در حالیست که میزان تولید، در بازه زمانی مشابه در سال گذشته، ۶۱۷۷۰۰۰ تن بوده است. این افزایش ظرفیت بر روی قیمت ورق سیاه، تیرآهن، میلگرد، لوله و بسیاری از دیگر تولیدات این صنعت تاثیر داشت. از طرف دیگر، در مردادماه امسال رشد ۲ درصدی میزان ظرفیت تولید را در محصولات مختلف شاهد بودیم.
این امر موجب شد که در ابتدای پاییز امسال، ایران جزء ۱۳ کشور برتر دنیا در زمینه صادرات فراورده‌های فولادی قرار بگیرد. اما این در حالی بود که نام آن در بین ۲۰ کشور اول واردکنندگان این محصولات مشاهده نمی‌شد. این امر نشان‌دهنده حمایت از تولیدات داخلی در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، خودروسازی و لوازم خانگی، توسط بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ در صنعت فولاد بود.
رای دیوان عدالت اداری در خصوص عوارض صادراتی شرکت‌ها
مصوبه دولت در خصوص افزایش ۰٫۵ درصدی عوارض برخی از محصولات بازار فولاد، در تاریخ ۲۳ مردادماه امسال، خلاف مقررات و موجب ضایع شدن حقوق صادرکنندگان این محصولات شناخته شد. بر اساس رای هیات تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری، میزان عوارض تعیین شده بالاتر از حد قانونی بود و مصوبه دولت برای تعیین این میزان عوارض به طور کلی لغو شد. این تصمیم گیری موجب افزایش حجم صادرات در کشور شد و این امر کمی قیمت محصولات را در داخل تحت تاثیر قرار داد.
اختصاص عمده تولیدات زنجیره آهن و فولاد به مصرف داخلی
پس از افزایش نسبی قیمت محصولات صنایع فولاد در پی بالا رفتن میزان صادرات کشور در پایان نیمه اول سال، افزایش حجم تولید کارخانجات به ثبات قیمت‌ها در داخل کشور کمک شایانی کرد. بر اساس آمار حجم عمده‌ای از این تولیدات به مصارف داخلی اختصاص داده شدند و مقدار کمی از آن نیز به کشورهای دیگر صادر شد. طبق آماری که توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ارائه شده، از در هشت ماه ابتدایی امسال، ۱۱۷ میلیون تن از مقاطع فولادی توسط کارخانجات صنایع فولاد کشور تولید شده.
از این مقدار حجمی بالغ بر ۱۶٫۵ میلیون تن، به صادرات اختصاص یافت و مابقی، یعنی نزدیک به ۱۰۲ میلیون تن، به مصرف داخلی رسید. همانطور که اشاره کردیم، این امر موجب کنترل قیمت این محصولات در بازار آهن آلات کشور شد.
اخبار بازار مسکن
بازار آهن آلات در بسیاری از مواقع متاثر از اخبار بازار مسکن عمل می‌کند. چرا که برای ایجاد ۱ میلیون متر مربع مسکن ۱۰۰ متری نیاز به ۵ میلیون تن از محصولات فولادی می‌باشد. این نیاز همیشه بازار آهن آلات را متوقف بر اخبار بازار مسکن نگه می‌دارد. البته این رابطه ۲ سویه است. یعنی در برخی از مواقع، خبر قیمت مقاطع فولادی بر روی قیمت ساخت و ساز و مسکن تاثیر دارد.
بنابر تاثیر ۳ تا ۵ درصدی قیمت محصولات فولادی بر بازار مسکن، شاید بتوان یکی از راه‌های خروج بازار آهن آلات از رکود را در بازار مسکن و سیاست‌های دولت برای این کار جستجو نمود. از آنجایی که نزدیک به ۷۰ درصد از محصولات صنایع فولاد در پروژه‌های دولتی مصرف می‌شود، می‌توان گفت تصمیم گیری دولت در خصوص ساخت مسکن، تاثیر زیادی در قیمت محصولات صنایع فولاد دارد. اما متاسفانه تا کنون خبر دقیقی در این خصوص از منابع معتبر ارائه نشده. به نوعی می‌توان گفت بازار فولاد منتظر اجرایی شدن طرح مسکن ملی می‌باشد.
موفقیت‌های شرکت‌های بزرگ در پروژه‌های مختلف
یکی از عواملی که تا حد زیادی بازار آهن آلات را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خبرهای منتشر شده در خصوص راه‌اندازی خط تولید جدید و افزایش نرخ بهره‌وری کارخانجات مختلف می‌باشد. به عنوان مثال تست‌های موفقیت آمیز از خطوط جدید نورد سرد فولاد تاراز بیانگر افزایش ۲۰۰ هزار تنی توانایی این شرکت در تامین سالیانه از این محصولات در بازار می‌باشد. این خبرها نه به صورت مستقیم، بلکه به شکل غیر مستقیم بر روی قیمت ورق گالوانیزه تاثیرگذار بود.
از دیگر نمونه این خبرها می‌توان به راه‌اندازی خط تولید ورق استیل توسط کارخانه هفت الماس قزوین و یا افزایش نرخ تولید و فروش ورق در ضخامت‌های مختلف در فولاد اکسین اهواز اشاره نمود.
کشف معادن و منابع جدید
سالانه منابع و ذخایر فلزی متعددی در سراسر کشور کشف می‌شوند. معادن مس، آهن و … از این موارد هستند که در سال ۱۴۰۲ نیز این خبرها تاثیر خود را به صورت غیر مستقیم بر روی بازار آهن آلات نشان دارد. پیدا کردن محدوده‌های جدید معدنی در سنگان خواف، در ابتدای پاییز امسال یکی از این موارد بود. اخذ پروانه برای حفاری در ۱۰ منطقه جدید از سنگان، به وسعت ۲۰ هزار متر، تا حدی بر روی نرخ فولاد تاثیر داشت. کشفیات جدید در بخش معدنی سریدون مس سرچشمه از دیگر موارد مشابه بود.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم که به مهمترین اخبار و وقایع تاثیرگذار بر نوسان قیمت محصولات بازار آهن آلات اشاره داشته باشیم. طبق نظر کارشناسان، با بررسی نمودار قیمت مقاطع فولادی و اخبار مربوط به این صنعت و بازار آن، می‌توان به نتایج مهمی در این زمینه دست یافت.