میوه خشک از محصولاتی است که وقتی احساس افتادن قند خون داریم، می توانیم با مصرف مقداری از آن، قند خون خود را بالاتر ببریم. اما به راستی قند موجود در میوه جات می تواند مضر باشد و قند ما را افزایش دهد؟ آیا میوه خشک برای دیابت مضر است؟ آیا افراد دیابتی می توانند از این محصول استفاده کنند یا خیر؟
برخی از افراد دیابتی میوه خشک مصرف نمی کنند. زیرا معتقدند قند میوه خشک بسیار بالا است و برای آنها خطرناک است. این موضوع که چرا میوه خشک قند بیشتری دارد و آیا اصلا قند آن بالاتر از میوه تازه است یا خیر، نیاز به بررسی بیشتر دارد.
مطمئنا سوالات بسیار زیادی در ذهن شما است که باید برای تک تک آنها پاسخ داشته باشید. اگر به دنبال پاسخی روشن و واضح در این خصوص هستید، همراه ما باشید.
چرا قند میوه های خشک نسبت به میوه های تازه بیشتر است؟
میوه تازه دارای یک مقدار مشخص قند می باشد. حالا تصور کنید همان میوه را با همان حجم و اندازه وارد دستگاه میوه خشک کن یا فریز درایر کرده و آن را خشک و پفکی کنید. وقتی میزان قند آن را مجددا اندازه گیری کنید، دقیقا همان میزان است. اما چرا وقتی میوه خشک می خورید، قند شما سریع تر بالا می رود و چرا میوه خشک قند بیشتری دارد؟
دلیل اصلی این امر در میزان میوه خشکی است که می خورید. وقتی شما یک بسته میوه خشک را مصرف می کنید، امکان دارد این بسته حاوی ۱۰ عدد میوه باشد. در واقع وزن این ۱۰ عدد میوه برابر با یکی دو عدد میوه تازه از همان نوع است. خشک شدن میوه با فرآیند تصعید ( فریز درایینگ ) یا روش های حرارتی، وزن میوه را به شدت سبک می کند. زیرا آب میان بافتی آن کاملا خارج می شود.
طبیعی است که در چنین مواقعی، امکان دارد ۱۰٫٫۲۰ عدد موز خشک شده با یکی دو عدد موز تازه از نظر وزنی یکسان باشند. وقتی شما این ده عدد موز خشک را در عرض ۳٫٫۴ دقیقه مصرف می کنید، میزان قند بالاتری به بدن خود وارد می کنید.
این که کدام میوه خشک قند کمتری دارد هم در این مورد بی تاثیر نیست. مطمئنا میزان قند موجود در موز و آناناس و کیوی یا حتی انبه و پرتقال، بالاتر از میزان قند موجود در سیب و توت فرنگی خشک است. با خوردن این نوع میوه ها، کالری بیشتری هم به بدن شما وارد می شود. در نتیجه اگر دچار بیماری قند خون یا چاقی و اضافه وزن باشید، امکان دارد وضعیت شما بدتر شود.
کالری میوه خشک مخلوط به نسبت میوه هایی مانند موز کمی پایین تر است. به خصوص میوه خشک مخلوطی که از میوه های ترش در آن استفاده شده باشد. اگر دچار بیماری دیابت هستید، توصیه ما به شما مصرف میوه خشک مخلوط و ترش است.
آیا خوردن میوه خشک برای افراد دیابتی خطرناک است؟
اگر به دنبال پاسخی روشن و قطعی برای این پرسش هستید که آیا میوه خشک برای دیابت مضر است یا خیر، باید بگوییم که به ۳ عامل مهم زیر بستگی دارد:
- میزان و مقدار مصرفی
- نوع میوه
- فرآیند خشک کردن
اگر یک بیمار دیابتی در یک وعده میزان زیادی از میوه خشک را مصرف کند، به احتمال بسیار زیاد قند خون او بالاتر رفته و برای او خطرناک است. نوع میوه نیز در این بین بی تاثیر نیست. برخی از میوه ها قند بسیار بالایی دارند. مانند هندوانه، موز و آناناس و . . .
با اینحال حتی در میوه هایی که قند کمتری هم دارند، ممکن است به دلیل روش خشک کردن ناسالم و همراه با شکر مصنوعی منجر به بالار فتن قند می شوند. به همین دلیل خرید میوه خشک بدون شکر بسیار مهم است. یکی از تولیدکنندگان اصلی میوه خشک در ایران با سالها سابقه، توانسته میوه خشک را بدون هیچگونه شکر مصنوعی و با طعم طبیعی تولید کنند. میوه خشک خردادرخ به دلیل تولیدات سالم خود توانسته محصولاتش را به کشورهای همسایه نیز صادر کند.
یک نکته مهم دیگر در مورد میوه خشک وجود دارد و آن هم نوع قند آن می باشد. قند موجود در میوه ها، از نوع فروکتوز است و ساختاری کاملا متفاوت با قندهای ساده مانند گلوکز دارد. وقتی شما ۱۰ گرم میوه خشک مصرف میکنید، قند آن دیرتر از خوردن یک کیک یا بیسکوییت جذب می شود. زیرا قند موجود در بیسکویت و کیک و امثال آن، از نوع گلوکز بوده و سریعا وارد خون و سلول ها می شود. در صورتی که قند میوه یا همان فروکتوز، دیرتر جذب می گردد.
اما این موضوع، دلیلی بر این که میوه خشک قند را بالا نبرد، نیست. با این که قند میوه خشک دیرتر جذب می شود اما بالاخره جذب می شود و قند خون را بالا می برد. پس بهتر است افراد دیابتی زیر نظر پزشک متخصص و به میزان کم از این محصول استفاده کنند.
نکات مهم برای مصرف میوه خشک در رژیم غذایی دیابتی
وقتی میوه خشک می خرید، بهتر است ابتدا به جدول کالری میوه خشک که روی پاکت آن درج شده است، نگاه کنید. اگر میوه خشک شما دارای قند و کالری بالا است، بهتر است در خوردن آن دقت کرده و میزان کمی از آن را در تعداد وعده های بیشتری مصرف کنید. این که شما دیابت دارید یا خیر، فرق چندانی در قضیه ندارد. میوه خشک یک تنقلات بسیار خوشمزه و لذیذ است که اگر حواستان نباشد، ممکن است ۱ کیلو از آن را در عرض چند دقیقه مصرف کنید.
در این جا چند نکته مهم در مورد مصرف میوه های خشک برای افرادی که دیابت دارند ذکر می کنیم تا بیشتر با میزان خوردن آن آشنا شوید:
- سعی کنید میوه خشک را در چند وعده و در هر وعده با مقدار کم مصرف کنید.
- اگر از دیابت رنج می برید، بهتر است میوه خشک خود را از بین میوه هایی انتخاب کنید که قند پایین تری دارند.
- میوه خشک خریداری شده باید دارای جدول کالری پشت جلد آن باشد.
- نشان سلامت داشتن میوه خشک، ضروری است.
- اگر دیابت دارید، باید میوه خشک را حساب شده و کنترل شده مثرف کنید.
- قبل از مصرف باید با پزشک خود مشورت کنید.
- بهتر است پیش از غذا مصرف کنید.
- میوه خشک نباید جای وعده اصلی غذا و با میزان زیاد مصرف شود.
بهترین میوه های خشک با قند کم برای رژیم های کاهش قند خون
تا اینجای کار متوجه شدید که چرا میوه خشک قند بیشتری دارد و چرا افراد دیابتی باید حساب شده آن را مصرف کنند. اما بیایید بررسی کنیم که کدام یک از میوه های خشک شده می توانند برای افراد دیابتی ضرر کمتری داشته باشند.
با مقایسه کالری میوه خشک و تازه دریافتیم که میزان قند و کالری میوه خشک به دلیل مصرف کردن میزان بیشتری از آن، بیشتر است. با این که مصرف میوه خشک به میزان زیاد می تواند برای دیابتی ها مضر باشد، اما در این بین چند میوه وجود دارد که باز هم قند و کالری کمتری نسبت به بقیه دارند. برخی از این میوه ها عبارتند از:
- زرد آلو
این میوه خشک می تواند میزان قند خون در شما را با فیبر بالا کنترل کند. همچنین فیبر آن می تواند از اضافه وزن جلوگیری کرده و هضم غذا را راحت تر کند.
- پرتقال
این میوه زمستانی را می توانید به شکل خشک در تمام فصول سال مصرف کنید. میزان قند آن کم است و به دلیل داشتن ویتامین c بالا، می تواند سیستم ایمنی شما را تقویت کند. زیرا قند خون و بیماری دیابت، ارتباط مستقیمی با میزان پایین بودن قدرت سیستم ایمنی بدن دارد.
- سیب
این میوه خشک قند کمی دارد و در بین میوه ها از آن به عنوان پادشاه میوه ها یاد می گردد. بنابراین می توانید سیب خشک را مصرف کنید چون میزان انسولین را هم کنترل می کند. البته خوردن سیب خشک سبز بهتر از مابقی سیب ها است.
- آلو
خوردن میوه آلو خشک می تواند نیاز بدن به انسولین را کم کرده و مشکل ناشی از تکرر ادرار را هم کنترل کند.
علاوه بر این ۴ میوه که در بالا ذکر شد، ممکن است میوه های دیگری هم برای بهبود بیماری دیابت وجود داشته باشند اما مهم ترین آنها، همین ۴ میوه نام برده شده است.
کدام میوه خشک قند کمتری دارد و برای دیابتی ها مناسب تر است؟
پیش تر در مورد این که کدام میوه خشک قند کمتری دارد و برای افراد دیابتی و رژیم کاهش قند خون مناسب است، صحبت کردیم. اما باز هم می توانیم چند میوه خشک دیگر را نام ببریم که خوردن انها برای افراد دیابتی مناسب تر از بقیه هستند.
برای مثال می توانیم توت خشک را نام ببریم. این میوه می تواند جایگزین قند شود. پزشکان و اطباء سنتی و حتی مدرن نیز توصیه می کنند که افراد دیابتی به جای مصرف قند، از توت خشک استفاده کنند. این اقدام می تواند آرام آرام به کم شدن قند آنها کمک کند.
میوه های خشک دیگری نیز وجود دارند که می توانند قند خون افراد را کنترل کنند. برای مثال می توانیم خرمای خشک را نام ببریم. البته خوردن خرما خشک محدودیت هایی هم دارد. زیرا سرشار از قند است اما باید میزان کمی از آن مصرف شود. سیب سبز و آلو خشک و امثال آن نیز برای دیابتی ها می تواند مفید باشد.
در آخر باید مجددا تاکید کنیم با این که قند میوه خشک از نوع فروکتوز بوده و دیرتر جذب می شود، باز هم در خوردن آن باید رعایت کنید. زیرا در هنگام خوردن میوه خشک، میزان زیادی از آن را می خورید و قند شما بالا می رود.
به همین دلیل حتما هنگام خرید میوه خشک، به تولیدکننده و روش تولید هم توجه کنید که مبادا علاوه بر قند طبیعی میوه، قند مصنوعی و شکر نیز مصرف کرده باشید. آنچه تحقیقات ما نشان می دهد مجموعه خردادرخ با تولید انواع میوه خشک حرارتی و میوه خشک پفکی بدون شکر اضافه توانسته این چالش را به خوبی حل کند. با اینحال شما میتواند با تحقیقات بیشتر از بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی بهترین آن را انتخاب کنید.