الیاف عایق سرامیکی، نوعی از الیاف مقاوم در برابر آتش هستند. این الیاف در برابر حرارت‌های بسیار زیاد تا 1200 درجه سانتیگراد و سایش، مقاومت بالایی دارند؛ به همین علت در بسیاری از صنایع مانند ترمز خودرو، صنایع شیمیایی، دیگ‌های جوش و … کاربرد دارند. از این الیاف که به صورت الیاف پتویی بافته شده و فوم تولید می‌شوند؛ بیشتر به منظور جلوگیری از هدررفت انرژی گرمایی استفاده می‌کنند.
نکته مهم که در زمان استفاده از الیاف عایق نسوز باید بدانید؛ این است که این الیاف به علت ساختار الیافی دارای پرز هستند و ممکن است به‌درستی در جای خود قرار نگیرند. اما راه‌حل چیست؟
بهترین راه برای ثابت‌کردن الیاف نسوز در محل خودشان و جلوگیری از پخش پرزهای خطرناک آن در هوا، استفاده از یک پوشش عایق سرامیکی است. در ادامه این مطلب ، به آموزش ساخت عایق سرامیکی ارزان در منزل خواهیم پرداخت.
عایق الیاف سرامیکی چیست؟
قبل اینکه درباره ساخت یک پوشش عایق سرامیکی برای الیاف نسوز صحبت کنیم؛ می‌خواهیم بدانیم که الیاف عایق سرامیکی چیست؟
همان‌طور که گفتیم الیاف سرامیک، فیبرهایی هستند که در برابر انرژی گرمایی بسیار بالا، سایش، انتقال گرما و مواد شیمیایی کاملاً مقاوم هستند. این الیاف در برابر شوک‌های حرارتی و الکتریکی نیز، مقاومت خوبی دارند. وزن الیاف سرامیکی بسیار کم بوده و به انعطاف‌پذیری مناسبی دارند.
از این فیبرهای سرامیکی برای تولید انواع محصولات عایق نسوز؛ مانند پنبه نسوز سرامیکی، برد نسوز سرامیکی، کاغذ نسوز سرامیکی، پتو نسوز سرامیکی، طناب نسوز سرامیکی و … استفاده می‌شود.
چگونه یک پوشش عایق سرامیکی ایجاد کنیم؟
اکنون که ویژگی‌های الیاف عایق نسوز آشنا شدید؛ نوبت به آن رسیده تا به آموزش ایجاد یک پوشش عایق سرامیکی بر روی الیاف فیبر بپردازیم. مهم‌ترین علت اینکه باید الیاف نسوز سرامیکی را با یک پوشش عایق کنیم؛ جلوگیری از پخش‌شدن الیاف خطرناک آن در فضاست! در ادامه یک روش ایمن‌سازی خانگی و بسیار ارزان‌قیمت برای مستحکم‌سازی و ایمن کردن الیاف نسوز را معرفی خواهیم کرد.
برای این کار به اولین چیزی که نیاز دارید؛ مقداری فوم سیلیکا است. فوم سیلیکا ماده‌ای بسیار ارزان‌قیمت است که در بسیاری از فروشگاه‌های مواد شیمیایی موجود است.
مقدار قابل‌توجهی از فوم سیلیکا را برداشته و داخل یک ظرف با آب مخلوط کنید؛ سپس برای قابل‌مشاهده شدن میزان نفوذ محلول شفاف به‌دست‌آمده در الیاف سرامیکی، مقداری رنگ خوراکی به آن افزوده و خوب هم بزنید. اسپری‌کردن این محلول نه‌چندان غلیظ بر روی الیاف، مانع از معلق شدن فیبرهای خطرناک سرطان‌زا در هوا می‌شود.
اکنون باید محلول به‌دست‌آمده را به کمک یک قیف درون یک اسپری بریزید؛ سپس ماسک زده و یک‌لایه ضخیم از محلول را روی سطح الیاف نسوز، اسپری کنید. پس از اینکه تمام سطح الیاف را اسپری کردید؛ باید 2 الی 3 روز صبر کنید تا محلول کاملا خشک شود. درصورتی که هنوز نیاز به پوشش بیشتری بر روی الیاف نسوز احساس کردید؛ مراحل فوق را دوباره تکرار کنید.
اکنون نوبت به آن می‌رسد که پوشش را به کریستال‌های مقاوم سیلیکونی تبدیل کنید. برای این منظور باید از شعله قوی استفاده کرده و سطح کار را به‌خوبی حرارت دهید. با این کار فوم سیلیکا ذوب شده و الیاف را درون خودش حفظ می‌کند. با سردشدن عایق سرامیکی مشاهده میکنید که سطح الیاف مستحکم‌تر شده و ایمن‌سازی کاملاً انجام می‌شود.
نکات مهم در زمان انجام پوشش عایق سرامیکی الیاف نسوز:
همان‌طور که گفتیم، کارکردن با الیاف نسوز و عایق سرامیکی بسیار حساس و مهم است؛ بنابراین باید به نکات ایمنی زیر توجه کنید:
- قبل از اینکه سطح الیاف نسوز را با محلول عایق سرامیکی بپوشانید؛ باید از ماسک، عینک و گوشی ایمنی استفاده کنید؛ زیرا این الیاف دارای پرزهای خطرناک و سرطان‌زا هستند.
- حتماً از رنگ خوراکی برای محلول عایق سرامیکی خود استفاده کنید؛ این کار باعث می‌شود تا به‌خوبی از میزان پوشش یکنواخت سطح الیاف مطمئن شوید.
- محلول عایق سرامیکی را کمی غلیظ درست کنید تا پس از خشک‌شدن از ایجاد ترک بر روی سطح کار جلوگیری شود.
- برای حرارت دادن سطح پوشش سرامیکی حتماً از شعله گازی و اکسیژن استفاده کنید. این کار باعث می‌شود تا علاوه بر تأمین انرژی گرمایی مورد نیاز؛ دوده و بخار روی سطح پوشش ایجاد نشود.
- هرگز از شعله گازوئیلی و نفتی برای حرارت دادن پوشش عایق سرامیکی استفاده نکنید.
- در نهایت باید استحکام سطح پوشش سرامیکی را تست کنید. هیچ‌گونه ترکی بر روی سطح سرامیک نباید وجود داشته باشد؛ در صورت مشاهده ترک یا نقص، دوباره سطح کار را اسپری کرده و مراحل را تکرار کنید.
عایق سرامیکی چه کاربردهایی دارد؟
استفاده از پوشش عایق سرامیکی در بسیاری از صنایع مهم و حساس دارای کاربردهای مهمی است؛ این کاربردها عبارت است از:
- از عایق سرامیکی برای تولید انواع کوره، توربین و بویلرها استفاده می‌شود.
- از الیاف با عایق سرامیکی نسوز برای تولید لباس‌های ایمنی و ضدحریق استفاده می‌شود.
- از الیاف عایق نسوز در صنعت خودروسازی و برای ترمز خودرو، استفاده می‌شود.
- از عایق سرامیکی برای تولید بدنه هواپیما، موشک، کشتی و … استفاده می‌شود.
- از الیاف عایق سرامیکی، برای عایق‌کاری بدنه داکت‌ها و لوله‌ها، استفاده می‌شود.
معایب استفاده از عایق سرامیکی چیست؟
اکنون که با کاربردها و مزیت‌های استفاده از عایق سرامیکی الیاف نسوز آشنا شدید؛ نوبت به آشنایی با معایب استفاده از آن رسیده است. معایب عایق سرامیکی عبارت است از:
- مقاومت پایین در برابر بازهای قوی
- مقاومت پایین در برابر اسید هیدروفلوریک و اسید فسفریک
- تنفس الیاف پشم سرامیک باعث ایجاد سرطان می‌شود.
جمع‌بندی:
عایق سرامیکی الیاف نسوز، یکی از پرکاربردترین عایق‌های نسوز است که در صنایع بسیاری کاربرد دارد. این عایق مانع از پخش‌شدن پرزهای خطرناک الیاف نسوز شده و به ثابت ماندن آن در محل خود، کمک می‌کند. همچنین عایق سرامیکی الیاف نسوز باعث جلوگیری از انتقال و هدررفت گرما شده و در برابر سایش، مواد شیمیایی و انرژی الکتریکی خواهد شد.
برای عایق‌کاری الیاف نسوز تنها کافی است مخلوطی از فوم سیلیکا، آب و رنگ خوراکی را با غلظت مطلوب تهیه کنید؛ سپس تمام محلول را روی سطح اسپری کرده و پس از خشک‌شدن کامل، آن را به صورت کاملاً یکنواخت حرارت دهید. توجه داشته باشید که حین انجام این کار حتماً باید از ماسک استفاده کنید.