شک و تردید در افراد خیلی شایع است؛ بخشی از این شک و تردید طبیعی است. اما شک کردن بخشی از اختلال وسواس فکری عملی است. لذا از این رو اهمیت درمان شک و تردید بسیار زیاد است. اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یک وضعیت سلامت روان است که در آن شما افکار مضطرب وسواسی اغلب غیرقابل کنترل را با اجبارهای مکرر در پاسخ به آن افکار تجربه می کنید.
اگر OCD دارید، ممکن است متوجه شده باشید که روی یک موضوع است، مانند اطمینان از تمیز بودن ظروف؛ ممکن است به حافظه خود شک کنید یا شک کنید که آنها را به درستی شسته اید یا نه. ممکن است برگردید و دوباره ظروف را بشویید – فقط برای اطمینان و رهایی از شک.
دکتر هالی شیف، روانشناس بالینی می گوید: “OCD به عنوان “اختلال شک” نیز شناخته می شود.
یکی از عوامل محرک اجبار در OCD شک مزمن است. شیف توضیح می‌دهد که مغز، شما را فریب می‌دهد تا فکر کنید چیزی نادیده گرفته شده است، و این ترس باعث می‌شود که فرد دوباره آن عمل را تکرار کند. «تردید یکی از ویژگی‌های بارز این اختلال است و بر هرگونه منطق یا هوشی که ممکن است یک فرد داشته باشد، غلبه می‌کند.»
وسواس فکری و شک و تردید: ارتباط این دو در چیست؟
هسته اصلی OCD شک به حافظه خود شما است. تلاش برای یادآوری اینکه آیا اتفاقی افتاده است یا اینکه آیا کاری را به درستی انجام داده اید، می تواند به سرعت تبدیل به یک وسواس شود. این سطح از وسواس می تواند در زندگی شما اختلال ایجاد کند و به سرعت تمرکز شما را از بین ببرد.
دکتر امی مارشال، روانشناس، توضیح می دهد: حافظه چیز پیچیده ای است. او می‌گوید: «در OCD، فرد نسبت به چیزی که معمولی و نرمال است در حافظه‌اش شک و تردید دارد و از پیامدهای آن می ترسد.
این ترس منجر به عنصر اجباری OCD می شود، جایی که شما احساس می کنید مجبور هستید کاری را به عنوان راهی برای تسکین موقت استرس و اضطراب بررسی و تکرار کنید. شکی که با OCD به وجود می‌آید واقعاً می‌تواند به مرور زمان بر زندگی شخصی و کاری شما نیز تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال، اگر در حال انجام کاری هستید، اما به وسواس ایمنی دچار هستید و فکر می‌کنید و شک دارید که آیا درب ورودی را قفل کرده‌اید یا خیر، ممکن است در حالی که به تمام عواقب منفی احتمالی باز گذاشتن درب فکر می‌کنید، کار خود را متوقف کنید. در این حالت ممکن است کامپیوتر خود را ترک کنید و در را چک کنید، و زمان کار بیشتری را از دست بدهید.
نحوه برخورد با شک در وسواس فکری عملی
اگر فکر می کنید ممکن است علائم OCD را تجربه کنید، ممکن است از صحبت با یک متخصص سلامت روان که در زمینه OCD و سایر اختلالات مرتبط تخصص دارد سود ببرید. روانشناسان می توانند به تنظیم یک برنامه درمانی موثر به شما کمک کنند.
با یک دکتر درمان وسواس صحبت کنید
پس از صحبت با یک متخصص سلامت روان در مورد تجربیاتتان، آنها می توانند یک تشخیص حرفه ای ارائه دهند و گزینه های درمانی را برای شما تشریح کنند.
همچنین مهم است که با یک متخصص صحبت کنید چرا که علائم OCD را می توان با سایر اختلالات مشترک دانست، به این معنی که اگرچه علائم شما ممکن است به صورت وسواس ظاهر شود، اما ممکن است از یک اختلال متفاوت رنج ببرید.
مارشال می‌گوید: «وسواس ها همچنین می‌توانند در صورتی که فردی دارای اختلال دیگری مانند اضطراب یا افسردگی باشد، نیز وجود داشته باشند و می‌تواند در افراد مبتلا به اختلالات عصبی رشدی مانند ADHD و اوتیسم نیز وجود داشته باشد».
درمان شک و تردید، وسواس و بیماری شک
راه های مختلفی وجود دارد که یک روانشناس بالینی می تواند به شما در مدیریت علائم OCD کمک کند. یکی از متداول ترین روش های درمان OCD درمان شناختی رفتاری (CBT) است. این درمان با هدف رسیدگی و کمک به شما در بازنگری رفتارهای منفی انجام می شود تا کنترل کمتری بر زندگی شما داشته باشند.
یکی از موفق ترین روش های CBT، مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) است. یک بررسی سال 2019 به این نتیجه رسید که ERP یکی از موثرترین گزینه های درمانی برای OCD است.
مارشال توضیح می‌دهد: «[با ERP]، شما محرکی ایجاد می‌کنید که میل به درگیر شدن در رفتار اجباری را برمی‌انگیزد، اما مراجع را از انجام اجبار باز می‌دارد. این کار در بلندمدت استرس و اضطراب را کاهش می دهد. اگرچه CBT نمی تواند OCD را به طور کامل درمان کند، اما می تواند علائم OCD را قابل کنترل تر کند.
همچنین برای کنترل شک و تردید و برای درمان وسواس فکری عملی شما می توانید از سایر روش ها و رویکردهای بالینی مانند طرحواره درمانی، ISTDP، EMDR، و … استفاده کنید.
همچنین یکی از اصلی ترین رویکردهای درمانی به وسواس فکری دارودرمانی وسواس است. لذا در این زمینه مراجعه به روانپزشک هم می تواند مفید باشد.
گروه های حمایتی وسواس مثل گروه درمانی وسواس
هزینه های درمان اغلب برای برخی افراد سنگین است، به این معنی که ممکن است نیاز باشد جایگزین های کم هزینه تری را در نظر بگیرید. یکی از بهترین جایگزین‌های درمانی، زمانی که بودجه کمی دارید، شرکت در یک گروه حمایتی است. اگرچه این گروه ها جایگزینی برای درمان انفرادی نیستند، اما می‌توانید با شنیدن داستان‌های دیگران و به اشتراک گذاشتن داستان‌های خود، آرامش زیادی پیدا کنید.
علاوه بر این، هرچه بیشتر بتوانید با افرادی که با OCD سروکار دارند ارتباط برقرار کنید، کمتر در مواجهه با چالش‌های آن احساس تنهایی خواهید کرد.