چه یک بیننده علاقمند به سینما باشید و چه به دنبال ورود به دنیای کارگردانی، فیلمنامه نویسی و …، شما در اولین قدم باید انواع ژانر فیلم را بشناسید. همه ما احتمالا از زبان منتقدان یا در وب سایت‌های معرفی فیلم، شنیده‌ایم که یک فیلم، درام است، کمدی است، اکشن است و … این موارد در حقیقت همان ژانرهای مختلف سینما هستند که در این مقاله می‌خواهیم به بررسی مشهورترین آن‌ها و ویژگی‌های هر کدام بپردازیم. لطفا تا پایان با ما همراه باشید.
ژانر فیلم چیست و چگونه تعریف می‌شود؟
قبل از این‌که بتوانیم درباره انواع ژانر فیلم ها صحبت کنیم، بدیهی است که باید با مفهوم ژانر در سینما آشنا باشیم. به طور کلی، ژانر اصطلاحی است که به هر دسته از انواع هنر از جمله موسیقی، ادبیات، سینما و … اطلاق می‌شود. آثار هنر بر اساس ویژگی‌های «سبکی» مشابه در ژانرهای یکسان قرار می‌گیرند.
قدمت اصطلاح ژانر به ادبیات یونان باستان باز می‌گردد. با این‌حال در سینما، ساده‌ترین تعریف برای ژانر، مجموعه‌ای از فیلم‌ها که دارای محتوا، روایت و سبک مشابهی هستند. ژانرهای سینما بیشتر از آن‌که به سبک و سیام فرم فیلم توجه کنند، به فیلمنامه و محتوا تاکید دارند.
ژانرهای فیلم، مقوله‌هایی هستند که فیلم‌ها را بر اساس عناصر روایی یا سبکی تعریف می‌کنند. ژانر یک فیلم می تواند به تعیین شخصیت ها، صحنه، ساختار طرح و لحن کمک کند. برای مثال، فیلم‌های اکشن معمولا شامل صحنه‌های مبارزه و نماهای دوربین اسلوموشن هستند. فیلم‌های ترسناک اغلب دارای ترس‌های پرش هستند و بیشتر اکشن (حرکت) دارند تا دیالوگ.
انواع ژانر فیلم کدامند؟
بر اساس تعاریف یاد شده، ژانرهای اساسی در سینما شامل اکشن، ماجراجویی، کمدی، درام، فانتزِی، موزیکال، معمایی، عاشقانه، علمی تخیلی، ورزشی، هیجان انگیز و وسترن هستند. البته یک نکته مهم را فراموش نکنید: در سینمای مدرن و پست مدرن، یک فیلم می‌تواند ترکیبی از چند ژانر مختلف باشد. (برخلاف سینمای کلاسیک که فیلم‌ها معمولا تک ژانری هستند).
در فیلم، زیرژانر یک سبک خاص از فیلمسازی است که در دسته ندی ژانر وسیعی مانند کمدی، ترسناک یا درام قرار می‌گیرد. زیر ژانرها از نظر سبکی متفاوت هستند. به عنوان مثال، کمدی‌های عاشقانه و کارتون ای اسلپ استیک به عنوان کمدی واجد شرایط هستند، اما این دو به طور قابل توجهی از نظر داستان، دیالوگ، سبک بصری و طنز متفاوت هستند. هر یک از ژانرهای فیلم ممکن است شامل بی‌شمار زیرژانرهای متمایز باشند که اشتراکات و همپوشانی دارند.
با ذکر این جزئیات، اکنون زمان آن است که به سراغ موضوع اصلی مقاله یعنی انواع ژانر فیلم چیست برویم. در ادامه با ما همراه باشید:
ژانر اکشن
فیلم‌های ژانر اکشن سرعت بالایی دارند و شامل اکشن‌های زیادی مانند صحنه‌های مبارزه، صحنه‌های تعقیب و گریز و نماهای اسلوموشن می‌شوند. این ژانر پیوند نزدیکی با مبارزه‌های کلاسیک دارد که نمونه‌های آن را می‌توانید در انواع هنر و ادبیات پیدا کنید.
فیلم‌های اکشن با نبرد بین یک قهرمان و یک شرور یا نیروهای شرور (ضد قهرمان) مشخص می‌شوند. فیلم‌های اکشن، جنگ، سلاح و انفجارهای زیادی را نشان می‌دهند. زیرژانرهای محبوب اکشن شامل وسترن، اکشن های هنرهای رزمی، اقدامات جاسوسی و اقدامات جنگی و نظامی هستند.
مکس دیوانه: جاده خشم، شگفت انگیزان، نجات سرباز رایان، ریو براوو، یوجیمبو، ارتباط فرانسوی، اینک آخرالزمان، دانکرک، سه دقیقه پس از نیمه شب و … از محبوب‌ترین و بهترین فیلم‌های اکشن تاریخ سینما محسوب می‌شوند.
ژانر کمدی یا طنز
فیلم‌های کمدی، خنده‌دار و سرگرم کننده هستند. فیلم‌های این ژانر حول یک پیش‌فرض کمدی متمرکز می‌شوند (معمولاً فردی را در موقعیتی چالش‌برانگیز، سرگرم‌کننده یا طنز قرار می‌دهند که آمادگی رسیدگی به آن را ندارد). در فیلم‌های کمدی معمولا خبری از شوخی‌های مداوم و بدون خط روایی نیست؛ بلکه برعکس، با یک داستان واقعی و قابل فهم اما خنده‌آور طرف هستیم.
باستر کیتون و چارلی چاپلین را می‌توان پیشگامان ژانر کمدی در تاریخ سینما دانست. موکومنت، کمدی تاریک (کمدی سیاه)، کمدی رمانتیک، تقلید مسخره، تقلب و اسلپ استیک از جمله زیرژانرهای کمدی محسوب می‌شوند.
ایرما خوشگله، آپارتمان، بعضی‌ها داغش رو دوست دارند، دوستان من، سلطان کمدی، شهرستانی‌ها و … از محبوب‌ترین فیلم‌های کمدی در تاریخ سینمای جهان هستند. به عنوان بهترین فیلم های طنز ایرانی هم می‌توان به اجاره نشین‌ها، لیلی با من است، مهمان مامان، هزارپا و … اشاره کرد.
ژانر ترسناک یا وحشت
فیلم‌های ترسناک دارای عناصری هستند که حس ترس و وحشت را در افراد به وجود می‌آورند. فیلم‌های ترسناک اغلب شامل قاتلان زنجیره‌ای یا هیولاها به‌عنوان آنتاگونیست‌های شیطانی و پایدار برای بازی با ترس‌ها یا کابوس‌های بینندگان می‌شوند. مخاطبانی که عاشق ژانر ترسناک هستند، به طور خاص به دنبال این فیلم‌ها برای افزایش آدرنالین تولید شده توسط ارواح، گور، هیولاها … هستند.
در حالی که ژانر وحشت گاهی اوقات به عنوان یک ژانر فیلم جوان در نظر گرفته می‌شود، عناصر ترسناک مدت‌هاست که پایه و اساس سینمای کلاسیک بوده و قدمت آن، به برخی از اولین و وهم‌ا‌نگیزترین روزهای فیلمسازی باز می‌گردد.با این حال، با ظهور نمادهای جدید وحشت مانند زامبی‌ها، عروسک‌های جن زده و … می‌توان گفت که این ژانر از 1970 وارد دوره جدید و پرافتخار خود شد.
جن‌گیر، درخشش، بیگانه، کشتار با اره برقی در تگزاس، هالووین، برو بیرون، 28 روز بعد و … برخی از ترسناک‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان هستند.
ژانر درام
منتقدان و مفسرین سینما، ژانر درام را به عنوان فیلم‌هایی تعریف می‌کنند که شخصیت‌های واقعی و درگیری‌های آن‌ها را با خود، جهان یا اطرافیانشان دنبال می‌کنند. نمایش‌ها معمولا به رویدادهای جاری و موضوعات اجتماعی و سیاسی برای ارجاع موضوعی تکیه دارند. ملودرام‌ها، درام‌های خانوادگی و درام‌های پلیسی و حقوقی همگی زیرشاخه‌های درام سنتی هستند.
فیلم‌های بسیار معروفی مانند فارست گامپ و رستگاری در شاوشنگ، از جمله بهترین آثار ژانر درام به شمار می‌روند.
ژانر عاشقانه
خب همان‌طور که از اسم این ژانر مشخص است، ژانر عاشقانه به فیلم‌های با محوریت عشق و موضوعات عشقی از قبیل فداکاری، علاقه، ازدواج و … اشاره دارد. البته این فیلم‌ها گاهی به مسائلی مانند خیانت، بیماری، تراژدی و چگونگی غلبه نیروی عشق بر این مشکلات هم می‌پردازند. کمدی‌های عاشقانه، عاشقانه‌های گوئتیک، اکشن عاشقانه و … برخی از زیر ژانرهای ژانر عاشقانه یا رمانیتک محسوب می‌شوند.
در حال و هوای عشق، درخشش ابدی یک ذهن بی آلایش، تایتانیک، از دست رفته، کازابلانکا و … از بهترین فیلم های عاشقانه سینمای جهان هستند.
سایر ژانرهای سینمایی
از دیگر ژانرهای سینمایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فانتزی
- موزیکال
- ماجراجویانه
- ورزشی
- علمی تخیلی
- هیجان انگیز
- وسترن
- آخر الزمان
- هنرهای رزمی
- …
سخن آخر
ژانر را به عنوان یک معیار برای طبقه‌بندی و دسته‌بندی فیلم‌های مختلف، تعریف می‌کنند. در این مقاله ضمن بررسی مفهوم ژانر در سینما، به انواع ژانر فیلم پرداختیم و با ویژگی‌های مشترک هر کدام از این دسته‌ها آشنا شدیم. همچنین برای درک هرچه ساده‌تر موضوع توسط شما عزیزان، برای هر ژانر، چند مورد از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان را نیز ذکر کردیم.