اگر یک پیانوی دیجیتال در خانه دارید و به فکر استفاده از آن به‌عنوان یک میدی کنترلر افتاده‌اید، باید بگوییم که این کار کاملاً امکان‌پذیر است! حتی بسیاری از موزیسین‌ها، پیانوهای دیجیتال را به میدی کنترلر‌های معمولی برای ساخت موسیقی ترجیح می‌دهند. اما باید در نظر داشته باشید که استفاده از پیانوی دیجیتال به‌عنوان یک میدی کنترلر تنها در صورتی امکان‌پذیر است که پیانوی شما از اتصالات MIDI برخوردار باشد. در غیر این صورت، باید یک میدی کنترلر تهیه کنید و از آن برای ساخت موسیقی بهره بگیرید. خوشبختانه قیمت میدی کنترلر چندان زیاد نیست و امروزه حتی ارزانترین میدی کنترلر از یک برند معتبر نیز از کیفیت بالایی برخوردار است. همچنین اگر از چندین و چند ساز و تجهیزات الکترونیک استفاده می‌کنید که به‌وسیله فناوری MIDI به یکدیگر متصل شده‌اند، بهتر است که یک میدی کنترلر واقعی را برای نواختن سازها و استفاده از تجهیزات خود به کار بگیرید.
اما اگر پیانوی دیجیتال شما دارای اتصالات MIDI است، در این مقاله نحوه اتصال یک پیانوی دیجیتال به تجهیزات استودیویی را شرح خواهیم داد.
ساخت موسیقی در نرم‌افزار آهنگسازی با استفاده از پیانوی دیجیتال
استفاده از قابلیت‌های MIDI در یک پیانوی دیجیتال، محیط و امکانات آهنگسازی شما را به‌شکلی بسیار مفید توسعه می‌دهد و اتصال نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای بی‌شمار به یکدیگر و استفاده از آنها به‌صورت یکپارچه را نیز برای شما ممکن می‌سازد.
در واقع، استفاده از یک پیانوی دیجیتال به‌عنوان میدی کنترلر، امکان ضبط به‌صورت زنده در DAW را به شما می‌دهد و نواختن و ضبط تمامی پلاگین‌های شبیه‌ساز سینتی‌سایزر و سایر سازها را نیز به‌صورت زنده ممکن می‌کند. همچنین شما می‌توانید با استفاده از بانک‌های صدا، تقریباً با هر صدایی که بخواهید، قطعات مورد نظر خود را بنوازید.
اگر آهنگسازی حرفه‌ای باشید و تجهیزات پشتیبان از میدی را در استودیوی خود داشته باشید، استفاده یکپارچه از آنها با مرکزیت یک پیانوی دیجیتال به‌عنوان کنترلر، می‌تواند امکانات خلاقانه بی‌شماری در جهت نوازندگی و ساخت موسیقی را در اختیار شما قرار دهد. به کمک یک پیانوی دیجیتال با اتصالات میدی، می‌توانید سینتی‌سایزرهای سخت‌افزاری و درام ماشین‌ها را به‌صورت یکپارچه با سازهای نرم‌افزاری و پلاگین‌ها نواخته و کنترل کنید. اما باید در نظر داشته باشید که در این صورت، یک میدی کنترلر واقعی با امکانات بیشتر خود همچون دکمه‌های قابل برنامه‌ریزی و ترنسپورت کنترل، ابزاری کاربردی‌تر از یک پیانوی دیجیتال برای شما خواهد بود.
راه‌اندازی پیانوی دیجیتال به‌عنوان یک میدی کنترلر
جالب است که بدانید فناوری MIDI، از زمان معرفی خود در دهه هشتاد میلادی تا به امروز، چندان تغییری نکرده است. البته اخیراً به‌طور رسمی از نسخه دوم فناوری میدی با نام MIDI 2.0 رونمایی شد که گفته می‌شود از دقت و کیفیتی بالاتر در ارسال سیگنال برخوردار است؛ اما MIDI 2.0 نیز تفاوت چندانی با نسخه قبلی خود ندارد. اگر قصد خرید یک میدی کنترلر جدید را دارید، می‌توانید نمونه‌ای را خریداری کنید که از MIDI 2.0 نیز پشتیبانی می‌کند؛ اما اگر میدی کنترلر مورد نظر شما یا دستگاه فعلی‌تان تنها از نسخه اول این فناوری پشتیبانی می‌کند نیز جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا نسخه اول MIDI نیز هنوز یک فناوری بی‌نقص محسوب می‌شود و می‌تواند به‌خوبی وظیفه خود را در کنترل و یکپارچه‌سازی سازها و اجزای استودیو انجام دهد.
اتصال یک پیانوی دیجیتال به کامپیوتر یا سینتی‌سایزر، تنها مستلزم اتصال فیزیکی آن از طریق کابل‌های USB و MIDI و یا فناوری بلوتوث به دستگاه مورد نظر و سپس، آزمایش کارکرد آنها با یکدیگر است و پروسه‌ای آسان محسوب می‌شود.
برخی از اوقات، برای اتصال یک میدی کنترلر یا پیانوی دیجیتال به کامپیوتر خود، نیاز به نصب یک درایور خواهید داشت؛ اما در اکثر مواقع، ارتباط MIDI بلافاصله پس از اتصال دستگاه به کامپیوتر برقرار می‌شود و نیازی به نصب درایور یا هیچ‌گونه نرم‌افزار ثانویه نیست.
در گذشته، برای اتصال میدی کنترلر یا پیانوی دیجیتال به کامپیوتر، نیاز به کابل‌های اختصاصی MIDI همچون کابل‌هایی با کانکتور ۵-پین DIN داشتید؛ اما امروزه، تقریباً تمامی پیانوهای دیجیتال و میدی کنترلرها، از پورت USB یا حتی فناوری بلوتوث نیز برخوردارند و امکان ارسال پیام‌های MIDI از این دو طریق را دارند. به همین دلیل، برای اتصال دستگاه یا ساز خود به کامپیوتر، نیازی به هیچ‌گونه کابل یا مبدل ویژه نخواهید داشت.
اما اگر قصد اتصال ساز خود از طریق پورت‌های DIN به کامپیوتر یا تجهیزات استودیویی را دارید، باید یک سر کابل را به پورت MIDI Out میدی کنترلر یا پیانو و سر دیگر آن را به پورت MIDI In دستگاه میزبان متصل کنید. برخی از دستگاه‌های پشتیبان از فناوری میدی، به یک پورت موسوم به MIDI Thru نیز مجهز هستند که سیگنال میدی را پس از دریافت از کنترلر، از خود خارج می‌کند. با استفاده از این پورت، می‌توان چندین دستگاه یا ساز الکترونیک را به‌صورت همزمان به یکدیگر متصل کرد و با استفاده از یک کنترلر واحد، آنها را به‌صورت یکپارچه نواخت یا کنترل کرد. برای این کار، کافیست تا یک کابل DIN را به این پورت متصل کنید و سر دیگر آن را نیز به پورت MIDI In دستگاه دیگر وصل کنید.
اتصال میدی کنترلر یا پیانوی دیجیتال از طریق پورت USB، کاری بسیار آسان‌تر است و برای آن، تنها باید یک کابل USB را به پورت موجود در پیانوی دیجیتال و کامپیوتر متصل کنید. مزیت این روش این است که می‌توان در آن همزمان با انتقال داده و پیام‌های MIDI، سیگنال صوتی را نیز انتقال داد. این امر بدین معناست که می‌توانید همزمان با استفاده از پیانوی دیجیتال خود به‌عنوان میدی کنترلر در کامپیوتر، صدای تولیدشده در سازهای نرم‌افزاری را در بلندگوهای داخلی آن بشنوید یا حتی با استفاده از بلندگوهای آن، به موسیقی موجود در کامپیوتر خود نیز گوش دهید.
در گذشته، فناوری بلوتوث به تأخیر بالای خود در انتقال داده مشهور بود و به همین دلیل، از آن در مصارف حرفه‌ای همچون انتقال داده MIDI استفاده نمی‌شد؛ اما اخیراً این فناوری به‌حدی پیشرفت کرده است که مؤسسه MIDI نیز یک پروتکل بر پایه آن طراحی کرده است و می‌توان با استفاده از آن، میدی کنترلر را به‌صورت بی‌سیم به دستگاه میزبان متصل کرد و با تأخیری بسیار پایین به نوازندگی پرداخت. اگر پیانوی دیجیتال شما نمونه‌ای جدید و به‌روز است، احتمالاً از فناوری Bluetooth MIDI پشتیبانی می‌کند و می‌توانید با اتصال بی‌سیم آن به دستگاه میزبان نیز از آن به‌عنوان یک میدی کنترلر استفاده کنید.
حتی اگر پیانوی دیجیتال یا میدی کنترلر شما از فناوری بلوتوث پشتیبانی نمی‌کند نیز می‌توانید با خرید مبدل‌ها و اینترفیس‌های MIDI همچون iRig MIDI 2 از شرکت IK Multimedia، دستگاه خود را با هر شکلی از اتصالات میدی اعم از USB و DIN، به‌صورت بی‌سیم و از طریق بلوتوث به تلفن همراه یا کامپیوتر خود متصل کنید.
حل مشکلات مربوط به اتصال MIDI
اگر سعی داشته باشید بیش از یک یا دو دستگاه را با استفاده از یک میدی کنترلر نواخته یا کنترل کنید، ممکن است اتصال آنها کمی پیچیده و دشوار شود؛ اما به‌کارگیری این فناوری به شکل ساده و اتصال تنها یک الی دو ساز یا دستگاه به یک میدی کنترلر، معمولاً دردسری ندارد و راه‌اندازی بسیار آسانی خواهد داشت. اما نکته‌ای که در هر صورت باید به آن توجه کنید، تعداد کانال‌های MIDI دستگاه است.
فناوری MIDI در هر پورت به ۱۶ کانال مجزا تخصیص داده می‌شود و برای این که میدی کنترلر شما بتواند ساز یا دستگاه مورد نظرتان را به‌شکلی صحیح کنترل کند، باید هر دوی آنها را در یک کانال واحد از ۱ تا ۱۶ تنظیم کنید. البته که در بسیاری از مواقع، کانال پیش‌فرض در دستگاه‌های پشتیبان از MIDI، یک است و با اتصال آنها به یکدیگر، می‌توانید بدون انجام هیچ‌گونه تنظیمات اضافی از آنها استفاده کنید.
اتصال MIDI از طریق فناوری بلوتوث برای اولین بار می‌تواند کمی دشوار باشد؛ زیرا در برخی از نرم‌افزارها، اتصال میدی از طریق خود سیستم عامل انجام می‌شود و در برخی دیگر، این اتصال در هسته نرم‌افزار صورت می‌گیرد. اما در این شرایط نیز با صرف کمی وقت، می‌توانید کنترلر یا پیانوی دیجیتال خود را به کامپیوتر متصل کنید.
در صورتی که اتصال MIDI میان پیانوی دیجیتال یا میدی کنترلر و کامپیوتر شما موفق بوده باشد، با فشردن یکی از کلاویه‌های دستگاه، پیامی در قالب فناوری میدی به کامپیوتر ارسال می‌شود که حامل تمامی اطلاعات کلاویه فشرده‌شده، اعم از مدت زمان فشردن شدن آن، کوک و شدت نوازندگی است. در واقع، پیام‌های MIDI نه‌تنها نت نواخته‌شده، بلکه کوک دقیق آن و شدت فشرده شدن کلاویه را نیز در عددی در بازه ۰ تا ۱۲۷ به کامپیوتر یا دستگاه میزبان اطلاع می‌دهند.
اگر قصد داشته باشید مسیر سیگنال MIDI در کامپیوتر خود را با دقت مشاهده و یا تنظیم کنید، دستگاه‌های مبتنی بر سیستم عامل MacOS از یک برنامه بسیار کاربردی موسوم به Audio MIDI Setup برخوردارند که امکان دسترسی به تمامی تنظیمات صوتی و MIDI را به کاربر می‌دهد. نرم‌افزار MIDI Monitor نیز در سیستم عامل MacOS را نیز می‌توان بهترین برنامه برای عیب‌یابی اتصالات میدی دانست. اگر کاربر سیستم عامل Windows هستید، می‌توانید با استفاده از نرم‌افزار MIDI OX، به تمامی تنظیمات MIDI کامپیوتر خود و دستگاه‌های متصل به آن دسترسی داشته باشید.