اگر دیابت دارید کارهای زیادی برای مدیریت وجود دارد: بررسی قند خون، تهیه غذای سالم، جداکردن زمان برای ورزش و فعالیت فیزیکی، مصرف دارو، رفتن به‌قرار ملاقات با پزشک. با همه این‌ها، پاهای شما احتمالا آخرین چیزی باشد که به ذهنتان می‌رسد. اما مشکلات پا در افراد دیابتی از شایع‌ترین مشکلات آنها محسوب می‌شود و مراقبت روزانه یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از عوارض پا خواهد بود.
مشکلات پا در افراد دیابتی
اگر از آن دسته از افرادی هستید که بیماری دیابت دارید، احتمالا با مشکلات پا در افراد دیابتی و زخم پای دیابتی درگیر باشید. این زخم‌ها معمولا در نواحی پا که تحت‌فشار و تراکم قرار دارند، ایجاد می‌شوند. دیابت به‌دلیل تأثیرات خود بر عروق خونی و عصب‌ها، منجر به مشکلات در تشخیص زخم‌ها و درمان آنها می‌شود.
چه کسانی درگیر زخم پای دیابتی می‌شوند؟
مشکلات پا اغلب در بیماران دیابتی رخ می‌دهد، به‌ویژه در میان افرادی که دارای موارد زیر هستند:
- آسیب عصبی یا جریان خون ضعیف در پاها.
- مشکل در کنترل مداوم سطح گلوکز خون در دوره‌های طولانی، از جمله دوره‌های مکرر هیپرگلیسمی (قند خون بالا).
- BMI بیش از ۲۵ (اضافه وزن/چاقی).
- افرادی که برای مدت طولانی درگیر این بیماری بوده‌اند.
- فشارخون بالا یا کلسترول بالا.
احتمال اینکه یک فرد دیابتی در طول زندگی خود به بیماری پا مبتلا شود حدود ۱۵ درصد است.
چه چیزی باعث بیماری‌های پای مرتبط با دیابت می‌شود؟
قند خون بالا در طولانی‌مدت می‌تواند باعث نوعی آسیب عصبی به نام نوروپاتی مرتبط با دیابت شود. نوروپاتی مرتبط با دیابت در سراسر بدن رخ می‌دهد، اما اغلب پاها را درگیر می‌کند. دیابت منجر به سیاه شدن انگشتان خواهد شد و بر جریان خون در پاها تاثیر می‌گذارد.
افراد دیابتی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری شریان محیطی (PAD) قرار دارند. این وضعیت باعث تنگ شدن یا انسداد شریان‌ها می‌شود. کاهش جریان خون (گردش خون ضعیف) بهبود زخم یا عفونت پای مرتبط با دیابت را دشوار می‌کند.
علائم نوروپاتی مرتبط با دیابت
علائم نوروپاتی مرتبط با دیابت اغلب شامل موارد زیر خواهد بود:
- پوست تیره در ناحیه آسیب‌دیده.
- کاهش توانایی احساس گرما یا سرما.
- ریزش مو در ناحیه.
- بی‌حسی
- درد.
- مورمورشدن.
اگر نوروپاتی مرتبط با دیابت منجر به مشکلات پا در افراد دیابتی شود، علائمی که باید مراقب آنها بود عبارتند از:
- مشاهده تغییرات در پوست یا ناخن پا (تغییراتی مانند بریدگی، تاول، پینه یا زخم).
- ترشح مایع یا چرک
- بوی بد
- درد
- سرخی
- تغییر رنگ پوست
- ورم پاها
تشخیص زخم پای دیابتی
برای تشخیص مشکلات پا در افراد دیابتی پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:
- در مورد علائم و نحوه مدیریت قند خون از شما سوال می‌پرسد.
- انگشتان پا و پاهای شما را برای ورم پای دیابتی مورد بررسی قرار می‌دهد.
- انگشتان پا و پاهای شما را با ابزارهای مختلف لمس می‌کند تا مطمئن شود که آیا بی‌حسی دارید یا خیر.
اگر زخم یا تاول مرتبط با دیابت وجود داشته باشد، پزشک برای درمان مشکلات پا در افراد دیابتی احتمالا موارد زیر را انجام می‌دهد:
- آن را برای هرگونه علائم عفونت، مانند قرمزی، تورم، گرمی، تغییر رنگ یا ترشح بررسی خواهد کرد.
- برای گرفتن عکس‌های عمیق‌تر از پوست، آزمایش‌هایی مانند اشعه ایکس یا ام‌آرآی تجویز می‌کند.
- نمونه‌ای از پوست یا ترشحات را برای آزمایش عفونت بر‌می‌دارد.
درمان زخم‌های پای مرتبط با دیابت
برای مراقبت از درد مرتبط مشکلات پا در افراد دیابتی باید به پزشک متخصص پاپزشکی مراجعه کنید. درمان زخم دیابت در پا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمیزکردن زخم
- تخلیه مایع یا چرک و عفونت از محل زخم
- حذف بافت مرده یا عفونی
- استفاده از باند و پمادها برای جذب مایع اضافی، حفاظت از زخم و کمک به بهبود و التیام آن
- استفاده از ویلچر یا عصا جهت کاهش وزن و فشار بر روی پای آسیب‌دیده
- تجویز آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا IV برای مدیریت و ازبین‌بردن عفونت
بسته به‌شدت عفونت، پزشک احتمالا بستری‌شدن در بیمارستان را توصیه کند. گاهی برای جلوگیری از سرایت عفونت به سایر نقاط بدن، درمان جراحی مشکلات پا در افراد دیابتی و قطع عضو ضروری خواهد بود.
راه‌های پیشگیری
برای جلوگیری از هیپرگلیسمی و نوروپاتی مرتبط با دیابت، باید قند خون را با دقت مدیریت کنید. شما این امکان را دارید تا خطر مشکلات پای مرتبط با دیابت را با موارد زیر کاهش دهید:
- هر روز پاهای خود به خصوص بین انگشتان پا بررسی کنید. از کسی کمک بخواهید یا در صورت نیاز از آینه بهره ببرید.
- به‌صورت منظم ناخن‌های پای خود را کوتاه کنید.
- هنگام نشستن، پاهای خود را بالا نگه دارید و اغلب انگشتان پا را تکان دهید. در طول روز، به فعالیت‌های ملایم‌تری مثل پیاده‌روی یا شنا بپردازید.
- از پودر تالک بین انگشتان پا برای جلوگیری از تجمع رطوبت استفاده کنید.
- پوشیدن جوراب و کفش (دمپایی) در تمام طول روز برای مراقبت از پاها را در نظر بگیرید.
- هر روز پاهای خود را با آب گرم (نه داغ) شستشو دهید. بعد از آن، از جمله بین انگشتان پا، آنها را کاملا خشک کنید. سپس لوسیون را به بالا و پایین پاها بمالید، اما نه بین انگشتان پا.
اجتناب از برخی فعالیت‌ها
موارد زیر همگی مشکلات پا در افراد دیابتی را تحریک می‌کند. پس هرگز:
- پینه یا میخچه پای خود را نبرید یا از موادشیمیایی برای درمان آنها استفاده نکنید.
- مصرف سیگار و هرگونه ماده دخانیات را کاملا متوقف سازید.
- پاهای خود را خیس و مرطوب نگه ندارید.
- پابرهنه راه نروید.
- مطمئن شوید که جوراب‌هایتان خیلی تنگ نباشد و کفش‌هایتان مناسب باشد.
مرکز فوق تخصصی ارتوپدی و پاپزشکی دکتر فووت تهران باتکیه بر تخصص بالا در زمینه مشکلات پا، به‌ویژه در افراد دیابتی، به ارائه خدمات پزشکی و درمانی متمایز اختصاص‌یافته است.
معرفی مرکز پزشکی درمانی نسخه
این مرکز با بهره‌گیری از جدیدترین تجهیزات و تکنولوژی‌ها، به تشخیص دقیق و درمان مشکلات مختلف از جمله زخم‌های پا، عفونت‌ها و سایر مشکلات در افراد دیابتی می‌پردازد. تیم متخصص و مجرب مرکز پزشکی درمانی نسخه ، با رویکرد جامع به مسائل پزشکی، تلاش می‌کند تا بهترین مراقبت و درمان را به بیماران ارائه دهد و آنها را در پیشگیری از مشکلات جدی پای دیابتی یاری کند.
جمع‌بندی
امروزه شاهد شیوع بیماری دیابت در جوامع جهانی هستیم. مشکلات پا در افراد دیابتی یکی از نقاط حساس در مدیریت این بیماری است. افراد با دیابت باید با اهمیت ویژه به مراقبت از پاهای خود بپردازند تا از زخم‌ها و عوارض جدی جلوگیری به‌عمل آورند. مشاوره با متخصصین پاپزشکی، رعایت بهداشت پوست و ناخن و انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب در بهبود و حفظ سلامت پاها در این گروه از افراد نقش دارد.