میخک یکی از ادویه های اصلی در غذاهای هندی است که طعم گرم و تندی به غذاها، انواع کیک ها و کوکی ها، نان زنجبیلی و نوشیدنی های داغ اضافه می کند. با توجه به خواص دارویی میخک و فواید زیادی که برای سلامتی دارد، در طب سنتی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و سرشار از آنتی اکسیدان است، به تنظیم قند خون کمک می کند، سلامت کبد را بهبود می بخشد و می تواند باکتری ها را از بین ببرد.
ارزش غذایی میخک
میخک سرشار از ویتامین های C و K، فیبر و مواد معدنی مانند منگنز و کلسیم است. یک قاشق غذاخوری میخک حاوی مقادیر زیر است:
- کالری: ۱۷.۸
- فیبر: ۲.۲ گرم
- پروتئین: ۰.۳۸۸ گرم
- کربوهیدرات: ۴.۲۶ گرم
خواص دارویی میخک
به نقل از سایت وی سلامت : گل میخک که به آن گل قرنفل نیز می گویند در طب سنتی جایگاه و ارزش بسیار بالایی دارد. خوب است تا بدانید از این گل هم به عنوان ادویه و هم به عنوان داروی شفابخش در طب سنتی استفاده می شود. اگر تصاویر گل میخک را مشاهده کرده باشید متوجه می شوید که این گل بسیار زیبا است.
مطالعات حیوانی نشان داده است که ترکیبات موجود در میخک فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ این مقاله ۱۶ مورد از تاثیرگذارترین خواص دارویی میخک را بررسی می کند.
-
سرشار از آنتی اکسیدان
میخک یک آنتی اکسیدان قوی است که به درمان انواع بیماری های مزمن کمک می کند. آنتی اکسیدان ها استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد که در نتیجه آن، از بیماری های مزمنی مانند بیماری های قلبی، سرطان و دیابت جلوگیری می شود. میخک همچنین سرشار از اوژنول، یک آنتی اکسیدان طبیعی است که ۵ برابر بیشتر از هر آنتی اکسیدان دیگری با رادیکال های آزاد مبارزه و به دنبال آن از آسیب سلولی و ایجاد بیماری های متعدد جلوگیری می کند. گنجاندن میخک در رژیم غذایی خود با سایر غذاهای غنی از آنتی اکسیدان چندین برابر سلامت را بهبود می بخشد.
-
خاصیت ضد التهابی
مطالعات نشان داده است که اوژنول و آنتی اکسیدان موجود در میخک به عنوان یک عامل ضد التهابی قوی عمل می کنند. میخک با التهاب دهان و گلو مبارزه می کند و محققان در یک مطالعه مشاهده کردند که روغن میخک می تواند به کاهش التهاب پلاک و لثه کمک کند. میخک همچنین می تواند به درمان التهاب مرتبط با آرتریت در انسان کمک کند.
-
کمک به کاهش خطر سرطان
اوژنول و آنتی اکسیدان موجود در میخک دارای خواص ضد سرطانی نیز هستند و خطر ابتلا به سرطان های مری، سینه و دهانه رحم را کاهش می دهند. یک مطالعه نشان داد که عصاره میخک از رشد تومورها جلوگیری می کند و باعث مرگ سلول های سرطانی می شود.
-
کمک به سلامت دهان
اوژنول یک ماده بی حس کننده است که خاصیت ضد باکتریایی دارد و باکتری های مضر را از بین می برد و به سلامت دهان و دندان و تسکین دندان درد کمک می کند. مطالعات نشان داده اند که ترکیبات میخک، باکتری هایی که باعث بیماری لثه می شوند را متوقف می کند. مطالعه دیگری تاثیرات یک دهانشویه گیاهی متشکل از روغن درخت چای، میخک و ریحان را آزمایش کرد؛ پس از استفاده از دهانشویه گیاهی به مدت ۲۱ روز، شرکت کنندگان بهبودهایی در سلامت لثه، پلاک و باکتری های دهان گزارش کردند.
روش خلاص شدن از شر دندان درد با کمک میخک این است که چند میخک کامل را در دهان خود بگذارید و آن ها را با دندان له کنید، روغنی که آزاد می شود درد دندان را کاهش می دهد. این کار را به مدت ۳۰ دقیقه انجام دهید و دوباره با یک میخک جدید همین کار را تکرار کنید. اگر دندان درد به قدری شدید است که ساییدن میخک با دندان سخت و دردناک است می توان از میخک خرد شده استفاده کرد؛ به این صورت که کل میخک را له کنید و پودر آن را روی دندانی که درد می کند بگذارید. میخک همچنین با بوی بد دهان مبارزه کند و عفونت های معده را نیز از بین می برد.
-
مسکن طبیعی و ضد سرفه
میخک خاصیت ضد درد و مسکن دارد و در طب سنتی از آن برای درمان سرفه، گلودرد و دندان درد استفاده می شود. استفاده از میخک یک درمان خانگی بسیار رایج است و اضافه کردن آن به نوشیدنی های گرم، به درمان سرفه کمک می کند. در کل میخک برای درمان سرماخوردگی، آنفولانزا، سرفه و احتقان قفسه سینه مناسب است و هر نوشیدنی داغ مخلوط با میخک و دارچین به کاهش علائم این بیماری ها کمک می کند. روغن میخک نیز یک مسکن موثر است که قرن ها برای درمان دندان درد از آن استفاده شده است.
-
تنظیم سطح قند خون
میخک سطح قند خون را کنترل می کند. در یک مطالعه داوطلبان گزارش کردند که پس از مصرف عصاره میخک، سطح گلوکز آن ها قبل و بعد از غذا کمتر شد. میخک همچنین حاوی موادی به نام نیجریسین است که باعث بهبود ترشح انسولین و سلامت سلول های تولید کننده انسولین می شود؛ انسولین هورمونی است که مسئول انتقال قند از خون به سلول ها است، بنابراین عملکرد مناسب انسولین برای تنظیم سطح قند خون ضروری است.
-
کمک به سلامت کبد
همان طور که گفته شد، اوژنول یک ترکیب آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در میخک است که سلامت کبد را بهبود می بخشد. بخش غنی از اوژنول، استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد و به سیروز کبدی و کبد چرب کمک می کند و از ایجاد بیماری های مزمن دیگری نیز جلوگیری می کند.
-
ارتقای سلامت استخوان ها
عدم تراکم استخوانی مشکل تقریبا ۵۰٪ از سالمندان است؛ این مشکل به مرور زمان می تواند منجر به پوکی استخوان شود و خطر شکستگی را افزایش دهد. عصاره میخک خشک غنی از پلی فنول ها است که تراکم و استحکام استخوان را افزایش می دهد و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.
طبق برخی از مطالعات حیوانی، منگنز موجود در میخک به بهبود تراکم مواد معدنی استخوان ها و متابولیسم بدن کمک می کند؛ منگنز یک ماده معدنی ضروری برای حفظ عملکرد مغز و تقویت استخوان ها است. یک مطالعه حیوانی نشان داد که مصرف مکمل های منگنز به مدت ۱۲ هفته، باعث افزایش تراکم مواد معدنی استخوان و رشد استخوان می شود.
-
بهبود سلامت دستگاه گوارش
یکی دیگر از خواص دارویی میخک، بهبود سلامت دستگاه گوارش و درمان زخم معده است. زخم معده زخم های دردناکی هستند که بر اثر عواملی مانند ژنتیک، استرس و عفونت، در پوشش معده و مری و به دلیل نازک شدن دیواره محافظ معده ایجاد می شوند. به همین ترتیب روغن میخک می تواند ضخامت لایه مخاطی معده را افزایش دهد و به این صورت از دیواره معده در برابر اسیدهای گوارشی محافظت و از زخم معده جلوگیری کند و زخم های موجود را درمان می کند، تا حدی که گفته اند اثراتی مشابه داروهای ضد زخم معده دارد.
یک مطالعه حیوانی نشان داد که اسانس میخک تولید مخاط معده را افزایش می دهد؛ مخاط معده به عنوان یک مانع عمل می کند و از فرسایش پوشش معده ناشی از اسیدهای گوارشی جلوگیری می کند. میخک پوشش معده را شل می کند و برای تسکین حالت تهوع، نفخ و استفراغ مورد استفاده قرار می گیرد. میخک همچنین حاوی مقداری فیبر است که فیبر به هضم غذا کمک و از یبوست جلوگیری می کند.
-
کمک به کاهش وزن
میخک حاوی مهارکننده های سنتز اسیدهای چرب طبیعی است که به کمک آن وزن بدن را کاهش می دهد. در مطالعات حیوانی مشاهده کردند که عصاره الکلی میخک (AEC)، تجمع چربی در کبد، شکم و به طور کلی وزن بدن را کاهش داد.
-
بهبود سلامت تنفس
این خاصیت به ویژه در مورد روغن میخک صادق است؛ از روغن میخک می توان برای درمان آسم استفاده کرد زیرا این روغن مجاری تنفسی را باز می کند و اثر ضد التهابی دارد. مکمل روغن میخک همچنین از تشکیل کلونی باکتری ها در ریه ها جلوگیری می کند. برای استفاده از روغن میخک می توان آن را روی سینه، سینوس ها و پل بینی ماساژ داد و یا می توان روغن یا چند میخک دم کرده را به یک لیوان آب گرم اضافه کرد و به عنوان دمنوش مصرف کرد. جویدن جوانه میخک برای تسکین گلودرد توصیه شده است.
-
کمک به کاهش استرس
عصاره الکلی میخک خاصیت ضد استرسی دارد و احتمالا آنتی اکسیدان موجود در میخک مسئول این خاصیت است.
-
کمک به کاهش سردرد
روغن میخک به طور گسترده در آروماتراپی برای درمان سردرد استفاده می شود و این خاصیت احتمالا به دلیل اوژنول موجود در میخک است که دارای خواص ضد درد است. برای این کار، چند میخک را خرد کرده و در یک دستمال تمیز قرار دهید و هر زمان که سردرد دارید بوی آن را استشمام کنید. همچنین می توان دو قطره روغن میخک را به یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل اضافه کرد و به آرامی روی پیشانی و شقیقه های خود ماساژ داد.
-
افزایش سطح تستوسترون
میخک برای مردان بسیار مفید است و بر سلامت باروری آنان تاثیر می گذارد؛ فواید مختلف و زیاد میخک برای سلامت مردان عبارت است از: سطح تستوسترون را افزایش می دهد، تعداد اسپرم ها را زیاد می کند، ناباروری را از بین می برد و باروری را افزایش می دهد، میل جنسی را زیاد می کند، زود انزالی را کاهش می دهد و اندام های تولید مثل را تقویت می کند.
مطالعات روی موش ها نشان داده است که میخک عملکرد بیضه ها را بهبود می بخشد و سطح تستوسترون را افزایش می دهد. با این حال، برخی از تحقیقات بیان کرده اند که مصرف بیش از حد میخک ممکن است باروری را مختل کند و چنین اثراتی در حیوانات مشاهده شده است. از این رو، قبل از مصرف میخک برای این منظور، مشورت با پزشک ضروری است. علاوه بر این ها، استفاده از اسانس میخک هنگام حمام کردن می تواند ولع مصرف سیگار را کم کند و در نتیجه اعتیاد به سیگار را کاهش دهد.
-
کمک به درمان آکنه
خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی میخک به درمان آکنه کمک می کند. روغن میخک در درمان این مشکل و بهبود سلامت کلی پوست به خوبی عمل می کند و آروماتراپی این روغن را برای درمان آکنه توصیه می کند. روغن میخک در واقع می تواند عفونت را از بین ببرد، با التهاب مبارزه کند و در نتیجه به طور موثر آکنه را درمان می کند. به یاد داشته باشید که ابتدا روغن را روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید تا مطمئن شوید که واکنشی ایجاد نمی کند و به آن حساسیت ندارید.
-
بهبود سلامت مو
برخی معتقدند که روغن میخک می تواند برای درمان پوست سر و مو کمک کننده باشد و باعث گردش خون و تقویت رشد مو شود. اما برای تایید این مورد به تحقیقات بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی میخک
مصرف بیش از حد میخک ممکن است عوارض نامطلوب زیر را داشته باشد:
- خطر خونریزی به دلیل تداخل داشتن ترکیبات اوژنول موجود در میخک با برخی از داروهای رقیق کننده خون
- به دلیل این که روغن میخک حاوی اوژنول است که لخته شدن خون را کند می کند، پزشکان توصیه می کنند حداقل دو هفته قبل از جراحی، از مصرف زیاد روغن میخک یا میخک خودداری شود و افراد مبتلا به اختلالات خونریزی به طور کامل از مصرف آن پرهیز کنند.
- کاهش سطح قند خون و ابتلا به هیپوگلیسمی یا افت قند خون که در آن فرد احساس سرگیجه و حالت تهوع می کند.
- از نظر طب سنتی، میخک یک ادویه تند است که در صورت مصرف زیاد باعث خونریزی بینی، زخم دهان، سوزش معده و بثورات گلو می شود.
- ایجاد آلرژی در برخی از افراد
- روغن میخک ممکن است باعث آسیب به لثه، دندان ها و دهان شود.
- اوژنول در مقادیر زیاد سمی است و باعث سرگیجه می شود و مصرف بیش از حد روغن میخک باعث آسیب کبدی به خصوص در کودکان می شود. در یکی از گزارشات آمده است که مصرف ۱۰ میلی لیتر روغن میخک، باعث نارسایی کبدی یک پسر ۱۵ ماهه شد. بنابراین مصرف زیاد روغن میخک در کودکان ممکن است باعث تشنج و آسیب کبدی شود.