قهوه بهتر است یا چای؟ این سؤال را می‌توان از چندین جهت مورد بررسی قرار داد: از منظر میزان انرژی‌دهی، تأثیرات بر سلامت قلب و مغز، ارتباط با فشار خون، کنترل وزن، فواید روانی و حتی عادت‌های فرهنگی. هرکدام از این دو نوشیدنی مزایا و معایبی دارند و انتخاب بین آن‌ها به سبک زندگی و شرایط بدنی بستگی دارد.
در حالت کلی مصرف روزانه ۱ تا ۲ فنجان قهوه و ۲ تا ۳ فنجان چای برای بیشتر افراد سالم، بی‌خطر و حتی مفید است. البته اگر مشکلات خاصی مانند فشار خون بالا یا اضطراب دارید، بهتر است نوع و مقدار مصرف را با دقت بیشتری تنظیم کنید. در ادامه این مطلب، به‌صورت دقیق‌تر به مقایسه این دو نوشیدنی محبوب خواهیم پرداخت.
انرژی بیشتر یا آرامش بیشتر؟
وقتی بحث انرژی و بیداری در میان باشد، قهوه یک گام جلوتر است. محتوای کافئین در یک فنجان قهوه دمی بین ۸۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم است، در حالی که در چای (سیاه یا سبز) این مقدار به طور میانگین ۴۰ تا ۶۰ میلی‌گرم می‌رسد. اگر به دنبال یک “شروع با انرژی” هستید، قهوه شما را زودتر به مسیر انرژی بازمی‌گرداند. اما چای با ترکیبی از کافئین و ال-تئانین حالتی از بیداری آرام را ایجاد می‌کند؛ یعنی بدون لرزش، بی‌قراری یا اضطراب.
البته نوشیدن قهوه زمانی که تازه از خواب بیدار شده‌اید، چندان توصیه نمی‌شود. علت آن به عملکرد طبیعی بدن برمی‌گردد: سطح هورمون کورتیزول—که مسئول بیداری، تمرکز و تنظیم انرژی است—در ساعات اولیه صبح در بالاترین حالت قرار دارد. اگر در همین زمان قهوه بنوشید، سطح کافئین با کورتیزول هم‌پوشانی پیدا می‌کند و نه‌تنها اثربخشی قهوه کاهش می‌یابد، بلکه احتمال بروز اضطراب، لرزش یا تپش قلب نیز افزایش می‌یابد.
- بهترین زمان برای نوشیدن قهوه بین ۹:۳۰ تا ۱۱ صبح است، یعنی وقتی سطح کورتیزول کمی افت کرده و بدن آماده جذب کافئین است.
برای فشار خون قهوه بهتر است یا چای؟
اینجاست که انتخاب سخت‌تر می‌شود. نوشیدن قهوه برای یک سری افراد باعث افزایش موقتی فشار خون شود، به‌خصوص اگر به کافئین حساس باشند یا سابقه فشار خون بالا داشته باشند. اما تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم و متعادل قهوه در بلندمدت تأثیر منفی قابل توجهی بر فشار خون ندارد و حتی در برخی موارد با کاهش خطر بیماری‌های قلبی همراه بوده است.
از طرفی چای—مخصوصاً چای سبز—می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. فلاونوئیدهای موجود در چای با بهبود عملکرد رگ‌های خونی، تأثیر مثبتی بر سیستم گردش خون می‌گذارند. بنابراین اگر فشار خون دارید و هنوز نمی‌دانید کدام بهتر است؟ چای یا قهوه، توصیه می‌کنیم ابتدا واکنش بدن خود به کافئین را بررسی کنید، سپس به‌صورت متعادل مصرف را ادامه دهید.
کدام یک دشمن چربی‌هاست؟ قهوه یا چای؟
قهوه نه‌تنها انرژی‌زا است، بلکه متابولیسم بدن را تا حدود ۳ تا ۱۱ درصد افزایش می‌دهد. اسید کلروژنیک موجود در قهوه به کاهش ذخیره چربی و کنترل قند خون کمک می‌کند. این ویژگی به‌خصوص در قهوه‌های غنی مانند قهوه ۱۰۰% روبوستا فلیچیتا بسیار مشهود است.
البته چای نیز در مدیریت وزن نقش موثری دارد، مخصوصاً چای سبز با محتوای بالای کاتچین‌ها که به افزایش چربی‌سوزی و کاهش اشتها کمک می‌کنند. اگرچه عملکرد چای آهسته‌تر است، اما در بلندمدت پایداری بیشتری در کاهش وزن ایجاد می‌کند.
برای حافظه یا هوشیاری قهوه بهتر است یا چای؟
مطالعات دانشگاه‌های معتبر مانند هاروارد و مطالعات اخیر منتشرشده در Verywell Health نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارکینسون، آلزایمر و دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. این تأثیرات به لطف ترکیباتی مثل کافئین، اسیدهای کلروژنیک و پلی‌فنول‌ها ایجاد می‌شود.
از آن طرف نوشیدن چای نیز با بهبود خلق‌وخو، کاهش علائم افسردگی (تا ۳۴٪) و تقویت حافظه و خلاقیت در ارتباط است. چای سبز به‌خصوص برای کسانی که استرس مزمن دارند یا با اختلالات اضطرابی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یک نوشیدنی طبیعی به شمار می‌رود.
ترکیب کافئین ملایم و ال-تئانین باعث افزایش امواج آلفای مغز می‌شود؛ حالتی که ذهن را آرام و در عین حال هشیار نگه می‌دارد. این ویژگی چای، مخصوصاً در محیط‌های کاری پرتنش یا در زمان مطالعه، کمک می‌کند تمرکز افزایش یابد بدون آنکه فرد دچار بی‌قراری یا افت انرژی شود.
قهوه برای ایرانی‌ها؟
اگر شما هم از طرفداران قهوه هستید ولی هنوز با ذائقه‌تان هماهنگ نشده، خبر خوب اینکه برندهایی مانند قهوه فلیچیتا انواع مختلفی از محصولات را بر اساس سلیقه ایرانی تولید کرده‌اند. ترکیباتی مانند قهوه ۷۰% عربیکا ۳۰% روبوستا فلیچیتا یا قهوه ۱۰۰% روبوستا فلیچیتا طعم دلچسب‌تر و ایرانی‌پسند‌تری دارند.
عوارض ترکیب چای و قهوه
بعضی از افراد عادت دارند چای و قهوه را در یک روز یا حتی در یک وعده پشت سر هم مصرف کنند. اما خوردن چای و قهوه با هم برای یک سری افراد مشکلات گوارشی ایجاد می‌کند یا تعادل جذب آهن در بدن را به هم می‌زند، به‌خصوص اگر چای بعد از وعده غذایی سنگین مصرف شود.
از آنجایی که هر دو نوشیدنی کافئین دارند، ترکیب زیاد آن‌ها می‌تواند باعث بی‌خوابی، اضطراب یا تپش قلب شود، به‌خصوص اگر شب‌ها نوشیده شوند. اگرچه هر دو نوشیدنی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌اند، اما بهتر است در فواصل مختلف و نه پشت سر هم مصرف شوند.
بالاخره قهوه بهتر است یا چای؟
هیچ پاسخ قطعی‌ای وجود ندارد؛ واقعیت این است که هر دو نوشیدنی فواید فوق‌العاده‌ای برای سلامتی دارند. قهوه برای کسانی مناسب است که به‌دنبال افزایش سریع انرژی، بهبود عملکرد مغز، کمک به متابولیسم و حتی محافظت از کبد هستند. اگر تحمل خوبی نسبت به کافئین دارید و سابقه مشکلات قلبی ندارید، قهوه می‌تواند یک ابزار سلامتی قوی برایتان باشد. از طرفی چای انتخابی عالی برای کسانی است که استرس بالا دارند، به دنبال آرامش روانی هستند یا سیستم قلبی-عروقی حساسی دارند.
در نهایت توصیه متخصصان این است که به‌جای انتخاب یکی و حذف دیگری، ترکیب متعادل و چرخشی از هر دو داشته باشید.
پس این بار که جلوی قفسه‌ی نوشیدنی‌های گرم ایستاده‌اید و با خود فکر می‌کنید قهوه بهتر است یا چای؟، این مقاله را به‌یاد بیاورید. چون شاید پاسخ واقعی این باشد: هردو، به وقتش. و اگر دنبال طعمی جدید و باکیفیت هستید، حتماً نگاهی به محصولات قهوه فلیچیتا بیندازید؛ انتخاب‌هایی برای هر ذائقه‌ای از ملایم تا تلخ، از کلاسیک تا خاص.