نقشه برداری چیست؟ به علم و هنر اندازه گیری‌های موردنیاز برای تعیین موقعیت نسبی نقاط یا جزییات فیزیکی بالا، بر رو یا زیر سطح زمین و کشیدن آن‌ها که قابل استفاده و ملموس است، نقشه برداری می‌گویند. برای شروع هر پروژه عمرانی، اولین قدم انجام نقشه برداری است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با علم نقشه برداری آشنا کنیم.
تاریخچه نقشه برداری چیست؟
این علم به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر باستان بر می‌گردد. در لوح‌های گلی سومری‌ها، کنده‌کاری‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد، زمین و نقشه شهرها و مناطق کشاورزی مجاور اندازه‌گیری می‌شوند و میان زمین‌های کشاورزی مرزهایی وجود دارد.
در اروپا، در قرن هجدهم میلادی، نقشه برداری با نام مثلث‌بندی وجود داشت که از اندازه‌گیری زوایا به‌منظور ایجاد شبکه‌های متوالی در جهت تعیین موقعیت نقاط کشور استفاده میشد. با پیشرفت فناوری وسایل اندازه‌گیری، این علم نیز پیشرفت کرد. به‌طوری‌که، امروز به‌راحتی می‌توان تنها با یک گیرنده GNSS و بدون هیچ نیاز به هیچ وسیله دیگر، موقعیت نقاط را تعیین کرد و نقشه‌ها را در هر مقیاسی تولید کرد. در تمام اندازه‌گیری‌های مختلف، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، مرز زمین در کجا قرار می‌گرفت.
تعریف نقشه برداری چیست؟
نقشه برداردی در حقیقت علم تهیه نقشه با بکارگیری تعیین موقعیت نقاط و اندازه‌گیری فواصل و زوایای میان آن‌ها است. این بدان معناست که هدف اصلی در نقشه برداری، برداشت عوارض و تصویر آن‌ها بر سطوح نقشه است. فعالیت نقشه برداری شامل ۳ بخش زیر است:
- عملیات زمینی: که نقاط موجود بر روی سطح زمین با استفاده از یکی از روش‌های موجود برداشته می‌شود. (دوربین، GPS یا GNSS و پهپاد.
- عملیات دفتری: پردازش‌های لازم برای حذف یا تعدیل خطاهای موجود در برداشت و آماده‌سازی داده‌ها به‌وسیله نرم افزارهایی مانند اتوکد انجام می‌شود.
- ترسیم نقشه: به‌عنوان خروجی نهایی، نقشه تمامی مراحلی که نقشه برداری طی می‌کند، محصول این فرایدند است. نقشه طبق قوانین و ضوابط موجود ترسیم می‌شود.
انواع نقشه برداری
به‌طور کلی، نقشه برداری به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
- مسطحاتی
- ژئودتیک یا مثلثاتی
هرکدام از این روش‌ها بسته به هدف پروژه انجام می‌شود. در ادامه هر یک را به‌طور کامل معرفی می‌کنیم.
روش مسطحاتی
این روش بر روی مناطق کوچک روی سطح زمین انجام می‌شود. این روش با فرض بر اینکه زمین مسطح است، سروکار دارند. از این رو انحنای زمین نادیده گرفته شده و برای انحنای زمین هیچ تصحیحی اعمال نخواهد شد.
روش مثلثاتی
این روش برای تشخیص و محاسبه اندازه و شکل زمین انجام می‌شود. این روش چارچوبی دقیق برای کنترل‌هایی با درجه پایین‌تر است. در این روش استانداردهای بسیار دقیق لازم است و مساحت‌های نسبتان بزرگ مانند یک کشور را پوشش می‌دهد. در این روش انحنای زمین بسیار مهم است و در نظر گرفته می‌شود.
روش‌های نقشه برداری چیست؟
روش‌های نقشه برداری شامل موارد زیر است:
- نقشه برداری زنجیره‌ای
- نقشه برداری مسیر
- تراز معمولی
- نقشه برداری معدنی
- نقشه برداری با پهپاد
- ترازیابی دو طرفه
- نقشه برداری تاکئومتری
- نقشه برداری نجومی
- نقشه برداری فتوگرامتری
- نقشه برداری توپوگرافی
- نقشه برداری عمرانی
- نقشه برداری کاداستر
- نقشه برداری هیدروگرافی
- نقشه برداری زمینی
کاربرد نقشه برداری
نقشه برداری برای ایجاد یا یافتن نقاط از طریق اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای و خطی از پیش تعیین شده است. برای محاسبه مساحت و حجم یک قطعه زمین می‌توان از مقاطع و نقشه‌های تهیه شده با استفاده از تکنیک‌ها استفاده کرد. نقشه تصویر افقی منطقه مورد بررسی شده است و نشان‌دهنده منطقه واقعی نیست. از ترسیم مقاطع ایجاد شده در زمین به‌صورت صحیح برای نمایش فواصل عمودی استفاده می‌شود.
در بسیاری از مراحل مهندسی این دانش سودمند است و در همه پروژه‌ها اهمیت بالایی دارد و حیاتی است. این امر برای هر عملیات عمرانی مهم است و ضرورت پروژه محسوب می‌شوند. نقشه برداری برای تهیه نقشه و مقطعی از منطقه تحت پوشش پروژه انجام می‌شود.
نقشه بردار کیست؟
نقشه بردار مسولیت عوارض و ثبت داده‌های اندازه‌گیری شده بر روی، زیر و بالا سطح زمین در فرمت‌های نقشه، تصویر، جداول، اطلاعات مکانی و غیره را بر عهده دارد. قبل از ایجاد هر پروژه عمرانی، محاسباتی مانند محاسبه شیب زمین، شرایط عملیات، گودبرداری، خاکریزی و تدقیق محل عوارض توسط نقشه بردار انجام می‌شود. علاوه بر تمامی این‌ها، کنترل نهایی هر پروژه به‌منظور محل درست عوارض، صحت انجام عملیات و غیره نیز به عهده نقشه بردار است. برای انجام نقشه برداری، به خصوص نقشه برداری با پهپاد با شرکت مهندسی مپ انجینیر گروپ (گروه مبدا اندیش پارس) تماس بگیرید.