برق گیر و صاعقه گیر دو وسیله متفاوت هستند که در ساختمان ها امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما برای استفاده برق گیر و صاعقه گیر باید با کاربرد و همچنین تفاوت هایشان آشنا شوید در ادامه به صورت کامل به معرفی برق گیر و صاعقه گیر خواهیم پرداخت و به این سوال برق گیر با صاعقه گیر چه تفاوتی دارد خواهیم پرداخت.
تفاوت صاعقه گیر و برق گیر
برق‌گیر و صاعقه‌گیر هر دو نقش مهمی در حفاظت از سیستم‌های الکتریکی ایفا می‌کنند، اما تفاوت‌های اساسی در محل نصب و نحوه عملکرد آن‌ها وجود دارد. برق‌گیر معمولاً در داخل بورد پنل یا تابلو برق نصب می‌شود و وظیفه دارد از تجهیزات داخلی در برابر نوسانات ولتاژ، خطاهای الکتریکی، سوئیچینگ و حتی صاعقه محافظت کند. در مقابل، صاعقه‌گیر در فضای بیرونی و در بالاترین نقطه ساختمان یا سازه قرار می‌گیرد و برای حفاظت از تجهیزات در برابر برخورد مستقیم صاعقه و افزایش‌های ناگهانی جریان ناشی از آن طراحی شده است.
از نظر عملکرد، برق‌گیر قادر است افزایش ناگهانی ولتاژ را شناسایی و قطع کرده و انرژی اضافی را از طریق کابل زمین تخلیه کند. در حالی که صاعقه‌گیر جریان انرژی ناشی از صاعقه را به طور مستقیم و ایمن، از طریق گیرنده‌های زمین به داخل زمین هدایت می‌کند. این دو ابزار با وجود تفاوت‌ها، کاربردهای مکملی دارند و نقش ویژه‌ای در ایمنی سیستم‌های الکتریکی و تجهیزات ایفا می‌کنند.
در ادامه، به بررسی تفاوت‌های این دو سیستم به صورت کامل می‌پردازیم و آن ها را شرح می‌دهیم:
۱. محل نصب
-
برق‌گیر: داخل تجهیزات و به‌ویژه در تابلوهای برق اصلی یا بردهای پنل نصب می‌شود.
-
صاعقه‌گیر: در فضای بیرونی و در بالاترین نقطه‌ی ساختمان‌ها، دکل‌ها یا سازه‌ها نصب می‌شود.
۲. نوع حفاظت
- برق‌گیر:
- حفاظت از تجهیزات داخلی سیستم در برابر نوسانات برق، سوئیچینگ، ولتاژهای حالت گذرا و خطاهای الکتریکی.
- می‌تواند از سیستم در برابر صاعقه نیز محافظت کند.
- صاعقه‌گیر:
- وظیفه‌ی اصلی آن، محافظت از ساختمان و تجهیزات در برابر برخورد مستقیم صاعقه و انتقال جریان ناشی از آن به زمین است.
- از فضای بیرونی سازه‌ها محافظت می‌کند.
۳. نحوه عملکرد
- برق‌گیر: افزایش ولتاژهای ناگهانی را قطع کرده و انرژی اضافه را از طریق کابل زمین به داخل زمین منتقل می‌کند.
- صاعقه‌گیر: جریان صاعقه را مستقیماً به زمین هدایت می‌کند و از وارد شدن این انرژی به تجهیزات داخلی جلوگیری می‌کند.
۴. قابلیت استفاده
- برق‌گیر: می‌تواند در برخی موارد به عنوان صاعقه‌گیر نیز عمل کند.
- صاعقه‌گیر: برای حفاظت در برابر ولتاژهای داخلی یا خطاهای الکتریکی مناسب نیست و نمی‌توان آن را به عنوان برق‌گیر استفاده کرد.
برق گیر چیست؟
برق‌گیر وسیله‌ای است که از تجهیزات و تاسیسات الکتریکی در برابر اضافه‌ولتاژهای ناگهانی ناشی از عواملی همچون صاعقه، جرقه، سوئیچینگ و خطاهای الکتریکی محافظت می‌کند. این ابزار با کاهش اثر ولتاژهای گذرا و هدایت امواج ناخواسته به زمین، نقش کلیدی در ایمنی شبکه‌های الکتریکی دارد.
عملکرد برق‌گیر
برق‌گیرها در ولتاژهای عادی شبکه، مقاومت بسیار بالایی دارند و مانند یک عایق عمل می‌کنند. اما هنگام مواجهه با ولتاژهای ناگهانی، مقاومت آن‌ها کاهش می‌یابد و جریان اضافی را به زمین هدایت می‌کنند. این ویژگی تجهیزات الکتریکی را از آسیب‌های جدی مصون نگه می‌دارد.
کاربرد و نصب برق‌گیر
-
برق‌گیرها به‌صورت موازی با مدار نصب شده و معمولاً درون پنل‌های تجهیزات یا تابلوهای برق قرار می‌گیرند.
- این وسایل حفاظتی برای ایمنی بیشتر به سیستم زمین متصل می‌شوند.
-
مدل‌های رایج آن، مانند برق‌گیرهای مبتنی بر مقاومت اکسید-فلزی، در محفظه‌هایی از جنس سیلیکون یا پورسلین قرار می‌گیرند.
مزایای استفاده از برق‌گیر
-
حفاظت گسترده: برق‌گیرها علاوه بر صاعقه، از تجهیزات در برابر عوامل دیگر مانند قطع و وصل بار، خطاهای الکتریکی، سوئیچینگ و ضربات پالسی محافظت می‌کنند.
- افزایش دوام تجهیزات: حذف امواج گذرا و ولتاژهای مضر، مانع از آسیب به ماشین‌آلات و تاسیسات می‌شود.
-
ایمنی بالا: هدایت جریان‌های ناخواسته به زمین، خطرات جانی و مالی را کاهش می‌دهد.
صاعقه گیر چیست؟
صاعقه‌گیر وسیله‌ای است که برای حفاظت از تجهیزات و مدارهای الکتریکی در برابر ولتاژهای گذرای ناشی از برخورد صاعقه استفاده می‌شود. صاعقه گیر ساختمان این وسیله با منحرف کردن جریان صاعقه به زمین، از اثرات مخرب ناشی از ولتاژهای بالا، جرقه، و قوس‌های الکتریکی جلوگیری می‌کند.
عملکرد صاعقه‌گیر
صاعقه‌گیرها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که جریان الکتریکی ناشی از صاعقه را از طریق یک مسیر ایمن به زمین منتقل کنند. این انتقال جریان از طریق سیستم ارتینگ یا کابل زمین انجام می‌شود و مانع از رسیدن ولتاژهای اضافی به تجهیزات و دستگاه‌ها می‌شود.
ویژگی‌ها و محل نصب
-
صاعقه‌گیرها معمولاً در بیرون و در بالاترین نقطه ساختمان‌ها، برج‌ها، یا دکل‌های انتقال نصب می‌شوند.
- این وسیله یک مسیر مطمئن برای تخلیه جریان به زمین فراهم می‌کند و از آسیب‌های ناشی از صاعقه جلوگیری می‌کند.
-
بدنه صاعقه‌گیرها از مواد مقاوم و رسانا ساخته شده و شامل سوپاپ‌های تخلیه ولتاژ، موصلات، و قطعات حفاظتی است.
انواع صاعقه‌گیر
-
صاعقه‌گیرهای فعال: این نوع با استفاده از مبدل جریان، انرژی صاعقه را جذب کرده و به زمین هدایت می‌کند.
-
صاعقه‌گیرهای غیرفعال: به‌عنوان مسیری مستقیم برای انتقال جریان صاعقه به زمین عمل می‌کنند.
مزایای استفاده از صاعقه‌گیر
-
حفاظت از تجهیزات: ولتاژهای ناگهانی و ضربات پالسی را خنثی می‌کند.
- افزایش ایمنی: خطرات جانی و مالی ناشی از صاعقه را کاهش می‌دهد.
- کاهش خسارت: مانع از آتش‌سوزی، خرابی دستگاه‌ها و آسیب به سازه‌ها می‌شود.
صاعقه‌گیرها ابزار کلیدی در سیستم‌های حفاظتی مدرن هستند و نقش حیاتی در ایمنی ساختمان‌ها و تجهیزات الکتریکی دارند.
انواع برق گیر و صاعقه گیر
برق‌گیرها و صاعقه‌گیرها هر یک دارای انواع مختلفی هستند که بر اساس نوع کاربرد و محیط استفاده طراحی شده‌اند. برق‌گیرها شامل مدل‌هایی مانند توزیع، حفاظت خنثی، ولتاژ پایین، شبکه‌ای، لوله فیبری، جریان مستقیم، سیگنالی، و ایستگاهی هستند. این تنوع به آن‌ها امکان می‌دهد تا در شرایط مختلف و برای حفاظت از انواع تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار گیرند.
در مقابل، صاعقه‌گیرها نیز به دسته‌بندی‌های متنوعی تقسیم می‌شوند، از جمله صاعقه‌گیرهای الکترولیتی، اکسید فلزی، شاخکی، چند شکافی (مولتی گپ) و میله‌ای. هر کدام از این انواع بر اساس نیازهای خاص محیطی و ویژگی‌های سازه‌ای طراحی شده‌اند تا در برابر برخورد مستقیم صاعقه و جریان‌های ناگهانی، حفاظت مؤثری را فراهم کنند. این تنوع در هر دو گروه، امکان انتخاب بهینه برای کاربردهای مختلف را مهیا می‌کند.
بهتر است از برق گیر استفاده کنیم یا صاعقه گیر؟
انتخاب بین برق‌گیر و صاعقه‌گیر می‌تواند یک تصمیم کلیدی باشد، زیرا هر دو ابزار به منظور حفاظت از خانه طراحی شده‌اند. با این حال، این انتخاب به نوع تجهیزاتی که نیاز به محافظت دارند و شرایط خاص هر خانه بستگی دارد.
هدف اصلی هر دو دستگاه، حفاظت از خانه شما در برابر خطرات الکتریکی است، اما عملکرد و کاربری آن‌ها متفاوت است. بنابراین، تصمیم‌گیری درباره استفاده از یکی از آن‌ها باید با توجه به نیازهای حفاظتی دقیق انجام شود. بسیاری از صاحبان خانه ممکن است تنها یکی از این ابزارها را انتخاب کنند، اما پیش از این انتخاب، لازم است ویژگی‌ها و توانایی‌های هر دستگاه را به طور کامل بررسی کنند.
اگر در این زمینه شک و تردید دارید، توصیه می‌شود با یک تکنسین متخصص و باتجربه مشورت کنید. شرایط و نیازهای هر خانه متفاوت است و کارشناسان می‌توانند راه‌حل‌هایی ارائه دهند که کاملاً با شرایط خاص خانه شما سازگار باشد.
همچنین، به خاطر داشته باشید که در این حوزه، اعتماد به توصیه‌های غیرحرفه‌ای می‌تواند خطرناک باشد. فقط یک متخصص صنعت برق دارای دانش کافی برای ارائه راهنمایی درست و انتخاب تجهیزات مناسب است. به این ترتیب، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که حفاظت از خانه و تجهیزات برقی شما به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود.