مامایی یکی از مشاغل مهم مرتبط به علوم پزشکی است که به مراقبت و اطمینان از سلامت مادران باردار و نوزادان می‌پردازد. ماماها با داشتن دانش و تخصص در زمینه باروری، بارداری، زایمان و مراقبت از نوزادان، به مادران و خانواده‌ها کمک می‌کنند. مامایی همیشه یکی از شغل‌های پرتقاضا در کشورهای مختلف است که درآمد قابل قبولی هم دارد. در این مقاله، ضمن بررسی بازار کار و تحصیلات مورد نیاز این شغل، می‌گوییم ماما کیست و چه ویژگی‌های اخلاقی و وظایفی دارد.
ماما کیست؟
ماما، فردی است که در حوزه مراقبت و بهداشت زنان در دوران بارداری، زمان زایمان و پس از زایمان دانش و تخصص کافی دارد. ماماها به زنان در طول دوران بارداری، زمان زایمان، و دوران پس از زایمان کمک می‌کنند. آن‌ها به زنان و خانواده‌هایشان مشاوره‌های بهداشتی و راهنمایی‌های مختلفی ارائه می‌کنند. این مشاوره‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله تغذیه صحیح و فعالیت فیزیکی مناسب برای مادر، مراقبت از جنین در دوران بارداری، آموزش در مورد شیردهی و مراقبت از نوزادان و موارد مهم دیگر مربوط به بهداشت زنان و نوزادان هستند.
ماماها همچنین با کمک‌های خود در هنگام زایمان، این پروسه را تا حدودی برای مادران آسان‌تر می‌کنند. جهت بزرگداشت شغل مامایی و همچنین افزایش اطلاعات جوامع درباره سلامتی مادر و نوزاد، روز پنجم ماه می (۱۵ اردیبهشت) به عنوان روز جهانی ماما نامگذاری شده است.
لازم به ذکر است که ماما با متخصص زنان فرق دارد. متخصص زنان پس از ۷ سال تحصیل در رشته پزشکی، دوره ۴ ساله‌ی تخصص زنان و زایمان را گذرانده است، در حالیکه فارغ‌التحصیلان رشته مامایی می‌توانند پس از گذراندن دوره ۴ ساله‌ی کارشناسی، با مدرک لیسانس مشغول به کار شوند. بدین ترتیب، ماماها برای کار کردن به تحصیلات تکمیلی نیاز ندارند. با توجه به این مسئله، حقوق مامایی از متخصص زنان کمتر است.
مشاهده آگهی‌های استخدام ماما شیفت شب در این سایت امکانپذیر است.
نقش و وظایف ماما
در ادامه وظایف ماما به عنوان یک فرد حرفه‌ای در حوزه بهداشت زنان و نوزادان بررسی شده است. با توجه به محل کار ماما، ممکن است تغییراتی در این وظایف وجود داشته باشد.
- معاینه و بررسی وضعیت زنان باردار
- ارزیابی نیازها و راه‌های مراقبت از زنان باردار
- انجام مراقبت‌های دوران بارداری در بیمارستان، کلینیک یا منزل
- انجام تست‌های غربالگری
- ارائه اطلاعات، حمایت عاطفی و اطمینان‌بخشی به زنان باردار و همسران آن‌ها
- اندازه‌گیری نبض، دمای بدن و فشار خون مادران باردار
- مراقبت و کمک به زنان در هنگام زایمان
- نظارت بر استفاده‌ی صحیح از داروها و همچنین انجام تزریقات مورد نیاز حین زایمان
- مراقبت و بررسی وضعیت جنین در پروسه زایمان
- مشاوره و کمک به والدین در مراقبت از نوزادان
- کمک به والدین برای روبه‌رویی با اتفاقاتی چون سقط شدن جنین، به دنیا آمدن جنین مرده و فوت نوزاد
- نوشتن گزارش‌ها
- آموزش و نظارت بر کارآموزان مامایی
- تشخیص بارداری‌های پرخطر و انجام اقدامات لازم
مهم‌ترین ویژگی‌های فردی یک ماما چیست؟
فردی که می‌خواهد مامایی را به عنوان شغل خود انتخاب کند، باید به این رشته علاقه داشته باشد. علاوه بر این، افرادی که ویژگی‌های اخلاقی زیر را دارند، در انجام وظایف مامایی موفق‌تر هستند.
- صبر و دلسوزی
- توانایی ارتباط برقرار کردن با افراد مختلف
- دقت بالا حین زیر نظر گرفتن علائم مادران باردار
- توانایی پیروی از دستورالعمل‌ها و قوانین
- علاقه به مطالعه و افزایش دانش در زمینه بارداری و زایمان
- مهارت‌های ارتباطی و روابط عمومی بالا
- توانایی کار گروهی
- توانایی حفظ آرامش در موقعیت‌های پرتنش
تحصیل در رشته مامایی
رشته مامایی یکی از رشته‌های علوم پزشکی است. علاقه‌مندان به این رشته پس از شرکت در کنکور سراسری، در دانشگاه‌های دولتی یا آزاد مشغول تحصیل می‌شوند. مدت زمان تحصیل برای دریافت مدرک کارشناس مامایی، ۸ ترم (۴ سال) است. دانشجویان رشته مامایی پس از گذراندن دروس عمومی، پایه و تخصصی، مدرک کارشناسی خود را دریافت می‌کنند. آن‌ها در صورت تمایل می‌توانند تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر (ارشد و دکترا) ادامه بدهند. رشته مامایی در مقطع ارشد شامل دو گرایش با نام‌های بهداشت مادر و کودک و آموزش مامایی است.
فارغ‌التحصیلان کارشناسی مامایی در صورت تمایل می‌توانند در طرح ۲ ساله‌ی این رشته شرکت کنند. البته، طرح مامایی مثل سایر رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی، اجباری نیست و علاقه‌مندان برای افزایش تجربه و سابقه کار خود، سراغ آن می‌روند.
فرصت‌های شغلی دکتر ماما
یک ماما می‌تواند در محیط‌های مختلفی مشغول به کار شود. فردی که در رشته مامایی تحصیل کرده و به شرح وظایف مامایی آگاه است، می‌تواند در درمانگاه‌های عمومی، بیمارستان‌های دولتی یا خصوصی و مطب‌های شخصی در شهرهای مختلفی از جمله تهران، اصفهان، شیراز، همدان و… مشغول به کار شود. برخی از فارغ‌التحصیلان این رشته نیز به عنوان ماما همراه فعالیت می‌کنند. یک مامای همراه بصورت خصوصی قبل، بعد و یا حین پروسه زایمان طبیعی به مادران باردار کمک می‌کند.
مزایا و معایب شغل مامایی
یک ماما ارتباط نزدیکی با بیماران خود دارد و کمک کردن به مادران باردار و نوزادان احساس رضایت و خوشحالی را برای او به همراه دارد. کمک کردن در لحظات خاصی مانند به دنیا آمدن نوزادان، احساس ارزشمندی را برای یک ماما به وجود می‌آورد. تأثیر مثبت بر زنان، نوزادان و خانواده‌ها نیز یکی از مهم‌ترین مزایای ماما بودن است.
از سوی دیگر، مامایی شغل پر استرسی است. ممکن است یک ماما شاهد وقوع اتفاقات ناخوشایندی مانند سقط جنین باشد و یا در موقعیت‌های حساس و پرتنش قرار بگیرد. فشارهای روحی و عاطفی مامایی، مانند سایر مشاغل مربوط به کادر درمان، بالا است. شیفت‌های کاری نامنظم نیز یکی دیگر از معایب این شغل هستند. با توجه به محل کار و نوع خدمات ارائه شده، ممکن است یک ماما شب‌کاری داشته باشد و یا در روزهای تعطیل و مناسبت‌های خاص هم کار کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی شغل مامایی پرداختیم و اطلاعاتی را که افراد پیش از انتخاب این شغل به عنوان حرفه‌ی آینده خود نیاز دارند، ارائه کردیم. رشته مامایی زیرشاخه‌ای از علوم پزشکی و بهداشت است. افرادی که سراغ این رشته تحصیلی می‌روند، پس از تحصیل در دانشگاه، در بیمارستان‌ها یا مطب‌ها مشغول به کار می‌شوند. از آنجایی‌که مامایی با سلامت مادران باردار و نوزدان در ارتباط است، شغل بسیار مهمی محسوب می‌شود. این شغل مانند بسیاری از دیگر مشاغل حوزه سلامت، سختی‌های زیادی دارد و تنها افرادی که علاقه زیادی به آن داشته باشند، می‌توانند این دشواری‌ها را تحمل کنند.