سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد قلبی (Myocardial infarction) یک حالت بسیار خطرناک پزشکی است که در صورت وقوع علائم نیاز به درمان فوری دارد. سکته قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خونی که اکسیژن را به بخش‌های مختلف قلب می‌رساند، به طور ناگهانی مسدود شود. انسداد جریان خون معمولاً به دلایل مختلفی نظیر کلسترول یا تجمع چربی رخ می‌دهد. اگر بیمار مبتلا به حمله قلبی، به‌سرعت درمان نشود قلب او اکسیژن موردنیاز خود را دریافت نمی‌کند و در نتیجه عضله قلب شروع به مردن می‌کند. یکی از دلایل اصلی حمله قلبی، بیماری عروق کرونر است.
به این نکته دقت کنید که سکته قلبی با ایست قلبی متفاوت است، ایست قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب بیمار به طور ناگهانی از تپش بایستد در صورتی در سکته قلبی رسوبات چرب و حاوی کلسترول به‌مرورزمان ایجاد می‌شوند و باعث به‌وجودآمدن پلاک‌هایی در رگ‌های قلب می‌شوند. در زمان سکته قلبی پلاک‌ها پاره می‌شوند و منجر به ایجاد لخته خون در جریان خون بیمار می‌شوند. بنابراین جریان خون بیمار مسدود می‌شود و سکته قلبی رخ می‌دهد. ازآنجایی‌که سکته قلبی سالانه جان بسیاری از افراد را می‌گیرد لازم است که تمامی افراد علائم سکته قلبی را بدانند و در صورت وقوع آن سریعاً به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنند. در ادامه این مقاله از دکتر حکمت، بهترین متخصص قلب اصفهان همراه ما باشید تا به سؤالات شما در مورد علائم سکته قلبی و دلایل بروز آن پاسخ دهیم.
علائم سکته قلبی چیست؟
وقتی صحبت از سکته قلبی به میان می‌آید بسیاری از افراد نگران می‌شوند و تصور می‌کنند بیمار بعد از سکته قلبی می‌میرد یا اتفاقات بسیار ناگواری برای او رخ می‌دهد، این در حالی است که بسیاری از بیماران بعد از سکته قلبی به زندگی طبیعی خود بازمی‌گردند. البته لازم است که همه افراد به‌خصوص بیماران قلبی علائم سکته قلبی را بدانند و در صورت وقوع آن به متخصص قلب در اصفهان یا سایر شهر‌ها مراجعه کنند. علائم سکته قلبی در بیماران مختلف متفاوت است. برخی از افراد علائم خفیفی دارند و برخی دیگر علائم شدیدی دارند و گروهی دیگر ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. علاوه بر این بعضی از سکته‌های قلبی به طور ناگهانی رخ می‌دهند؛ اما بسیاری از بیماران ممکن است چند ساعت یا چند روز قبل از سکته قلبی، علائم و نشانه‌های هشداردهنده را داشته باشند. به‌عنوان‌مثال درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه که با استراحت از بین نمی‌رود می‌تواند یکی از علائم هشداردهنده اولیه سکته قلبی باشد. شایع‌ترین علائم سکته قلبی شامل موارد زیر است:
- خستگی غیرطبیعی
- عرق سرد
- احساس گرما یا گرگرفتگی
- تنگی نفس
- حالت تهوع و استفراغ ناگهانی
- احساس سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی
- سوزش سر دل با سوءهاضمه
- احساس درد، ناراحتی، بی‌حسی و گزگز در نواحی مختلف بدن مانند شانه، بازو، پشت، گردن، فک، دندان‌ها و گاهی اوقات بالای شکم
- ناراحتی قفسه سینه (شامل درد، احساس فشار یا سفتی در قفسه سینه)
دلایل بروز علائم حمله قلبی چیست؟
همان‌طور که پیش‌ازاین گفتیم یکی از دلایل اصلی بروز علائم سکته قلبی بیماری عروق کرونر قلب (CHD) یا آترواسکلروز است. عروق کرونر شریان‌هایی هستند که اکسیژن و خون را به عضله قلب می‌رسانند. بدن انسان سه عروق کرونر دارد که هر کدام از آنها به چند شاخه تقسیم می‌شوند. اهمیت عروق کرونر در بدن انسان تا حدی است که انسداد هر کدام از آنها به‌وسیله کلسترول، کلسیم، رسوب چربی و سایر مواد دیگر می‌تواند باعث سکته قلبی شود. دیابت، اضافه‌وزن و چاقی، مصرف بیش از اندازه نوشیدنی‌های الکلی، فشارخون بالا و رژیم غذایی پرچرب مهم‌‌ترین دلایل ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب هستند. علاوه بر این سبک زندگی نامناسب، سن، سابقه خانوادگی و بیماری‌های مختلف می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته قلبی را افزایش دهند.
تمامی افراد با ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی خود می‌توانند از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری کنند؛ اما متأسفانه برخی از عوامل خطر مثل سن و سابقه خانوادگی را نمی‌توان کنترل کرد البته بیماران می‌توانند با ایجاد تغییرات در عواملی که قابل‌کنترل هستند احتمال ابتلا به سکته قلبی را کاهش دهند. خوب است بدانید عضله قلب بعد از سکته قلبی شروع به بهبود می‌کند و بعد از حدود ۸ هفته یک اسکار در قسمت آسیب‌دیده ایجاد می‌شود. البته بافت اسکار نمی‌تواند مانند بافت اصلی عمل کند، در نتیجه قلب نمی‌تواند بعد از سکته قلبی به‌اندازه کافی خون پمپاژ کند. علاوه بر دلایل یاد شده دلایل دیگری نیز برای بروز علائم سکته قلبی وجود دارند که نسبت به سایر آنها کمتر اتفاق میافتند در ادامه به این دلایل خواهیم پرداخت:
- سوءمصرف مواد مخدر
- اگر سطح اکسیژن در خون به دلیل ازدست‌دادن عملکرد طبیعی ریه یا مسمومیت با مونوکسید کربن کاهش پیدا کند، ماهیچه قلب اکسیژن کافی را دریافت نمی‌کند؛ بنابراین سکته قلبی به علت کمبود اکسیژن یا هیپوکسی رخ می‌دهد.
- عروق کرونر غیرعادی که از بدو تولد همراه بیمار است یکی دیگر از دلایل بروز علائم سکته قلبی است. در این نوع بیماری ممکن است این شریان‌های غیرطبیعی فشرده شوند و باعث بروز سکته قلبی شوند
- پارگی یا بروز هر آسیب جدی دیگر به عروق کرونر می‌تواند منجر به سکته قلبی شود
- اسپاسم کرونری یکی دیگر از دلایل حمله قلبی است. در اسپاسم کرونری شریان‌های بیمار محدود می‌شوند یا اسپاسم رخ می‌دهد و جریان خون به عضله قلب بیمار قطع می‌شود.
- بیماری‌های نادر پزشکی نیز یکی دیگر از دلایل بروز علائم سکته قلبی هستند. در بیماری‌هایی که باعث باریک شدن رگ‌های خونی تغذیه‌کننده قلب می‌شوند ممکن است سکته قلبی رخ دهد
- زمانی که یک لخته خون از طریق جریان خون عبور می‌کند و در شریان کرونر که خون را به قلب می‌رساند قرار می‌گیرد آمبولی عروق کرونر رخ می‌دهد و باعث سکته قلبی می‌شود
منظور از سکته قلبی خاموش چیست؟ علائم سکته خاموش
اگر حمله قلبی بدون علامت باشد یا علائم آن خفیف باشد و علائم ربطی به حمله قلبی نداشته باشند به آن سکته قلبی خاموش می‌گویند. حمله قلبی خاموش نیز مانند حمله قلبی به علت عدم دریافت اکسیژن توسط قلب باعث آسیب احتمالی به عضله قلب می‌شود. معمولاً لخته خون جلوی جریان خون را در یکی از شریان‌های کرونر می‌گیرد و باعث ایجاد سکته قلبی خاموش می‌شود. علاوه بر این اسپاسم عروق کرونر نیز در موارد نادر باعث سکته قلبی خاموش می‌شود. اگر از تنباکو استفاده می‌کنید، ورزش نمی‌کنید، فشارخون بالا دارید، سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید، دیابت دارید یا اضافه‌وزن دارید احتمال ابتلا شما به سکته قلبی خاموش نسبت به سایر افراد بالاتر است.
افرادی که در آنها خطر ابتلا به سکته قلبی خاموش بیشتر از سایر افراد است باید خطرات را ارزیابی و درمان کنند تا احتمال سکته قلبی خاموش در آنها کاهش یابد. ازآنجایی‌که در سکته قلبی خاموش بیمار نمی‌داند دچار حمله قلبی شده است احتمالاً کمک‌های پزشکی لازم برای بهبود بیماری را دریافت نمی‌کند و به همین در این نوع حمله قلبی خطر ابتلا به نارسایی قلبی بالاتر است. خوب است بدانید طبق آمار ۵۰ تا ۸۰ درصد از حملات قلبی خاموش هستند و احتمال وقوع سکته قلبی در زنان بیشتر از مردان است. زمانی که سکته قلبی خاموش رخ می‌دهد، علائم سکته قلبی خاموش این احساس‌ها را در بیمار ایجاد می‌کند:
- احساس ابتلا به آنفولانزا دارند
- احساس خستگی زیاد دارند
- احساس سوءهاضمه دارند
- در ناحیه قفسه سینه یا قسمت بالای کمر خود دچار درد عضلانی دارند
- در قسمت فک و بازوها احساس درد دارند
علائم سکته قلبی چقدر طول می کشد؟
نمی‌توان پاسخ دقیقی به این سؤال که علائم سکته قلبی چقدر طول می‌کشد داد؛ زیرا در موارد مختلف مدت‌زمان وجود علائم می‌تواند متفاوت باشد. به‌طورکلی مدت‌زمان علائم سکته قلبی بسته به شدت و نوع آن متغیر است. علائم سکته قلبی ممکن است چند دقیقه، چند ساعت یا حتی چند روز طول بکشند. فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه که با استراحت از بین نمی‌رود و به طور مداوم تکرار می‌شود معمولاً جزو اولین علائم هشداردهنده سکته قلبی است که از چند روز قبل از سکته قلبی رخ می‌دهد. علائم سکته خفیف معمولاً فقط ۲ تا ۵ دقیقه طول می‌کشد و با استراحت‌کردن بیمار علائم متوقف می‌شود.
علاوه بر این در سکته قلبی کامل که جریان خون یکی از شریان‌های عروق کرونر بسته شده است علائم سکته قلبی ممکن است بیش از ۲۰ دقیقه طول بکشد. به این نکته توجه کنید که بعد از وقوع حمله قلبی باید سریعاً اقدامات لازم در جهت بهبود بیمار را انجام دهید تا بتوانید بیمار را نجات دهید. ما در این مقاله به اتفاقات حین سکته قلبی پرداختیم و چگونگی شناسایی علائم هشداردهنده را برای شما شرح دادیم؛ بنابراین به‌عنوان یک وظیفه انسانی لازم است که علائم سکته قلبی و روش‌های جلوگیری از وقوع آن را با اطرافیان خود در میان بگذارید تا بتوانید در نجات جان یک انسان گامی بردارید.
علائم سکته قلبی خفیف در زنان
لازم است بدانید که علائم سکته قلبی در زنان و مردان یکسان نیست. بسیاری از افراد تصور می‌کنند بیماری قلبی یک مشکل مردانه است؛ اما این تصور اشتباه است امروزه بیماری‌های قلبی و عروقی به‌خصوص سکته قلبی جان بسیاری از زنان و مردان را در سراسر جهان می‌گیرد. آمار مرگ‌ومیر زنان بر اثر سکته قلبی به حدی درد‌ناک است که در کشور بریتانیا در سال ۲۰۱۹ آمار مرگ‌ومیر زنان بر اثر حملات قلبی بیش از دوبرابر سرطان سینه بوده است. یکی از دلایل مرگ‌ومیر زنان به‌خاطر حملات قلبی این است که آنها علائم سکته قلبی خفیف را نمی‌دانند؛ زیرا زنان بیشتر از مردان در معرض علائم سکته قلبی غیرمرتبط با درد قفسه سینه هستند. به‌عنوان‌مثال زنان معمولاً درد سکته قلبی را سفتی یا فشار توصیف می‌کنند و حمله قلبی در آنها بدون درد در ناحیه قفسه سینه رخ می‌دهد. برای آگاهی بیشتر زنان در ادامه به علائم سکته قلبی خفیف در زنان می‌پردازیم:
- تعریق
- خستگی
- حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه و غش
- تنگی نفس
- احساس درد در ناحیه شکم یا سوزش سر دل
- خستگی مفرط و بدون دلیل
- مشکلات خواب
- اضطراب
علائم سکته قلبی خفیف در مردان
همان‌طور که بیماری‌های قلبی برای زنان خطرناک است برای مردان نیز خطرناک است. البته به لطف پیشرفت علم پزشکی درمان‌های مؤثر زیادی پدیدآمده‌اند که نجات جان بیماران سکته قلبی را بسیار آسان‌تر کرده‌اند؛ لذا تمامی مردان به‌خصوص مردانی که خطر ابتلا به سکته قلبی در آنها بیشتر است باید علائم سکته قلبی را بدانند و در صورت وقوع آن با اورژانس تماس بگیرند. به این نکته توجه داشته باشید که علائم سکته قلبی از فردی به فرد دیگر متفاوت است بااین‌حال در ادامه به برخی از علائم رایج سکته قلبی در مردان خواهیم پرداخت:
- درد، ناراحتی یا فشار در ناحیه قفسه سینه که اغلب به‌آرامی با درد یا ناراحتی خفیف شروع می‌شود
- درد در سایر قسمت‌های بدن مثل بالای معده، شانه‌ها، یک بازو یا هر دو بازو، گردن یا فک
- تعریق سرد
- تنگی نفس در زمان بروز درد در ناحیه قفسه سینه
- خستگی زیاد
دکتر حکمت؛ متخصص قلب و عروق در اصفهان
در این مقاله از وب‌سایت دکتر مصطفی حکمت (https://www.hekmatep.com/) به بررسی علائم سکته قلبی قبل از وقوع آن و دلایل وقوع علائم سکته قلبی پرداختیم. اگر شما و یا اطرافیانتان علائم سکته قلبی را دارید ابتدا باید فعالیت‌های خود را متوقف کنید و بنشینید یا دراز بکشید و سپس سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. پرسنل اورژانس تا زمان رسیدن به بیمارستان درمان بیمار را شروع خواهند کرد و به بهبودی بیمار کمک می‌کنند. اگر در اصفهان زندگی می‌کنید و به پزشک متخصص قلب و عروق نیاز دارید، می‌توانید به دکتر مصطفی حکمت بهترین متخصص قلب در اصفهان با سال‌ها سابقه درخشان در زمینه درمان بیماران قلبی و عروقی مراجعه کنید. خدماتی نظیر اکو در اصفهان، تست ورزش، نوار قلب، هولتر رتیم و ضربان قلب، تست تیلت قلب، هولتر فشارخون و پیس میکر در کلینیک تپش تحت نظارت دکتر حکمت انجام می‌شود.